Γράφει ο Θ. Παλλαντζάς, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, συνεργάτης του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών
Το αποτέλεσμα πολλών μύθων και παρανοήσεων γύρω από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και πιο συγκεκριμένα για το το θέμα του HPV, δυστυχώς σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθεί ζημιογόνο. Λανθασμένες πληροφορίες μπορεί να οδηγήσουν σε...
Παρακάτω θα προσπαθήσω να αναλύσω μερικούς κοινούς μύθους και να αναδείξω την ιατρική στάση απέναντι σε αυτούς.
Μύθος 1 : Είμαι ο μόνος άνθρωπος που έχει τον ιό HPV.
Είναι εύκολο να καταλάβει κάποιος γιατί πολλοί αποκτούν την παραπάνω άποψη εαν αναλογιστούμε την χαμηλή (εώς και μηδαμινή) πληροφόρηση του κοινού.
Αυτοί που διαγιγνώσκονται με HPV λοίμωξη παλεύουν μόνοι τους και δεν αναζητούν την συζήτηση μιας και πιστεύουν ότι κανείς δεν θα τους καταλάβει. Άλλοι (ο καλύτερός σου φίλος, ο ξάδερφός σου , ο συνάδελφος στην δουλειά) επίσης νιώθουν ότι πρέπει να το κρατήσουν ως επτασφράγιστο μυστικό (κοινωνικά ταμπού και στιγματισμός).
Το αποτέλεσμα είναι ότι λίγοι άνθρωποι είχαν και έχουν την ευκαιρία να τοποθετήσουν αυτού του είδους την λοίμωξη σε ενα ακριβές πλαίσιο που να σχετίζεται με το γεγονός ότι παραμένει ένας κοινός ιός.
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 1997 στις ΗΠΑ (American Journal of Medicine) περίπου το 74% των Αμερικανών (σχεδόν 3 στους 4) είχε μολυνθεί απο τον ιό HPV των γεννητικών οργάνων κατά την διάρκεια της ζωής του. Από αυτούς και στις ηλικίες 15-49 μόνο 1 στους 4 δεν είχε μολυνθεί.
Είναι σωστό πώς ο ιός HPV συχνά (εώς και πολύ συχνά) δεν θα προκαλέσει κανένα σύμπτωμα ή κλινική εκδήλωση και έτσι το άτομο που τον έχει δεν θα καταλάβει ποτέ ότι ήταν φορέας του ιού. Κατά προσέγγιση περίπου το 1% όλων των ενεργών σεξουαλικά ατόμων εμφανίζει ορατά οξυτενή κονδυλώματα που συνδέονται με τον HPV. Αρκετά περισσότερες γυναίκες εμφανίζουν ανωμαλία στο ΠΑΠ τεστ που συνδέονται με HPV λοίμωξη.
Μύθος 2 : Μόνο άτομα που έχουν περιστασιακές σεξουαλικές επαφές “κολλάνε” ΣΜΝ (Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα)
Ακόμη και με τα ποσοστά να δείχνουν ότι περίπου 12 εκ. Ευρωπαίοι μολύνονται από κάποιο ΣΜΝ τον χρόνο, πολλοί πιστεύουν πώς μόνο τα άτομα με πολλαπλούς εραστές, άπιστοι σύζυγοι ή με διαφορετικότητες στην σεξουαλική πράξη, κινδυνεύουν από ένα ΣΜΝ.
Είναι αληθές ότι ο αριθμός των σεξουαλικών παρτενέρ κατά την διάρκεια της ζωής μας συνδέεται με μεγαλύτερο κίνδυνο ΣΜΝ συμπεριλαμβανόμενου και του HPV.
Αυτό δεν φέρει καμία “ηθική” υπόσταση σε σύγκριση με τους “μονογαμικούς” αλλά απλά όσο περισσότερους παρτενέρ έχεις τόσο πιο πολύ αυξάνεται η πιθανότητα κάποιος να είναι (εν γνώση του ή όχι) φορέας κάποιου ΣΜΝ.
Από την άλλη τα ΣΜΝ μπορεί να μεταδοθούν τόσο μέσα σε μια σταθερή σχέση όσο και σε μιας βραδιάς έρωτα. Ο HPV είναι ό ιός που το αποδεικνύει αυτό.
Σε μία έρευνα που αφορούσε μεσαίου κοινωνικού στρώματος , μεσήλικες γυναίκες οι περισσότερες παντρεμένες με παιδιά, ευρέθει ότι το 21% είχε μολυνθεί με HPV τραχήλου μήτρας.
Μύθος 3: Σε μια μονογαμική σχέση μια HPV διάγνωση σημαίνει πάντα απιστία.
Αυτός ο μύθος είναι υπεύθυνος για πολύ θυμό, σύγχυση και πληγωμένες καρδιές.
Έχει οδηγήσει πολλούς ανθρώπους σε λάθος συμπεράσματα και τραγικές συνέπειες , μόνο και μόνο επειδή δεν λαμβάνει υπόψη του το πιο μυστηριώδες στοιχείο του HPV: την ικανότητα του να παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση στον οργανισμό.
Ο ιός μπορεί να παραμείνει στον οργανισμό μας εβδομάδες, χρόνια ή ακόμη και ολόκληρη τη ζωή μας χωρίς να δείχνει σημεία ύπαρξης. Από την άλλη μια HPV λοίμωξη μπορεί να είναι η αιτία εμφάνισης οξυτενών κονδυλωμάτων, ελκών ή δυσπλασία στον τράχηλο της μήτρας μετά από λανθάνουσα περίοδο μηνών ή και σειρά ετών.
Αν και μια σωστή κλινική εξέταση ανακαλύπτει μια HPV λοίμωξη και συγκεκριμένα εργαστηριακά τέστ μπορούν να μας δώσουν τον τύπο του ιού (υπάρχουν περίπου 30 με 40 υπότυποι HPV), δεν υπάρχει κανένας , μα κανένας ,τρόπος να μάθουμε πόσο καιρό υπάρχει η συγκεκριμένη λοίμωξη στον οργανισμό και από ποιόν παρτενέρ προέρχεται.
Σε μια μονογαμική σχέση λοιπόν, όπως και σε ένα one-night stand, μια HPV διάγνωση σημαίνει μόνο το ότι μολύνθηκε κατα την διάρκεια της σεξουαλικής του ζωής (πρόσφατα ή πολύ παλιά).
Μύθος 4: Η εμφάνιση οξυτενών κονδυλωμάτων ή δυσπλασίας σημαίνει ότι θα έχω υποτροπές κατα τη διάρκεια της ζωής μου
Πράγματι τα οξυτενή κονδυλώματα και η δυσπλασία του τραχήλου της μήτρας υποτροπιάζουν , αλλά όχι σε όλες τις περιπτώσεις και όχι για όλη μας τη ζωή. Μερικά άτομα έχουν μόνο ένα επεισόδιο υποτροπής , άλλοι περισσότερα.
Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι πως με την πάροδο του χρόνου το ανοσοποιητικό μας σύστημα καταφέρνει να έχει το “πάνω χέρι” και έτσι να αποτρέπει τις συχνές υποτροπές εως και να τις εξαφανίζει (προσοχή τα οξυτενή κονδυλώματα και όχι τον ιό) μέσα σε ένα διάστημα περίπου 2 ετών.
Άρα ο περιοριστικός παράγοντας είναι μόνο το ανοσοποιητικό μας σύστημα, που εάν έχει διαταραχθεί όπως, από κάποια φαρμακευτική αγωγή, άλλες λοιμώξεις και ιώσεις, αρκετό στρες, σοβαρή γενικευμένη νόσο, χειρουργική επέμβαση κλπ. ίσως είναι ανίκανο να εμποδίσει μια πιθανή υποτροπή. Βέβαια έαν το ανοσοποιητικό είναι αδύναμο για ένα σύντομο χρονικό διάστημα , θα είναι σύντομη και η περίοδος των υποτροπών.
Γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει θεραπεία για τον ιό HPV (προς το παρόν) η ανησυχία για τον αριθμό και τον ρυθμό των υποτροπών είναι λογική. Νεότερες μελέτες έχουν υποδυκνείουν πως ο ιός μπορεί να βρίσκεται σε συνεχή καταστολή (χωρίς να παρουσιάσει ποτέ συμπτώματα) όταν υπάρχει ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα.
Μύθος 5: Η θεραπεία των οξυτενών κονδυλωμάτων σημαίνει πως δεν είναι πλέον μεταδοτικά.
Δυστυχώς η ιατρική κοινότητα δεν έχει κατασταλάξει πλήρως πάνω σε αυτό το ερώτημα καθώς υπάρχει (βάση στατιστικών δεδομένων) διαφωνία.
Η μελέτη της μετάδοσης (δυναμικότητα αλλά και συχνότητα) του HPV αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τους ιατρικούς ερευνητές, όχι μόνο γιατί περιλαμβάνει την σωστή σεξουαλική συμπεριφορά, αλλά γιατί η ικανότητά του να παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα ανενεργός, σημαίνει πρακτικά ότι ποτέ δεν μπορεί να βρεθεί η αρχική πηγή (πρώτη εστία) μετάδοσής του.
Έτσι η δυναμική μετάδοσης του ιού μέσω των οξυτενών κονδυλωμάτων, δεν μπαίνει σε καλούπι ώστε να δοθούν στάνταρ οδηγίες και κατευθύνσεις, αλλάζει και ποτέ δεν μπορεί να υπολογισθεί. Για κάθε φορέα ισχύουν διαφορετικά δεδομένα που περιλαμβάνουν τόσο τον όγκο των κονδυλωμάτων, την σωστή αφαίρεσή τους, την ύπαρξη υπολοιπόμενης νόσου, τον αριθμό των κονδυλωμάτων και το ανατομικό σημείο.
Πάντως είναι κοινώς αποδεκτό ανάμεσα στους ιατρούς πως η αφαίρεση των οξυτενών κονδυλωμάτων (εκτός από αισθητικούς λόγους) μειώνει δραματικά τον κίνδυνο μετάδοσης μειώνοντας το “φορτίο” της νόσου.
Μύθος 6: Οι Λεσβίες δεν χρειάζονται τακτικό έλεγχο με τεστ ΠΑΠ.
Βασίζεται στην λανθασμένη αντίληψη που επικρατεί σχετικά με τον τρόπο μετάδοσης του ιού. Σίγουρα η συνουσία (πέος – κόλπος) αποτελεί τον πιο προφανή αλλά ο HPV μπορεί να μεταδοθεί και μέσω δερματικής επαφής (οξυτενές κονδύλωμα ή δυσπλασία σε επαφή με αμυχές βλενογόννου) σε συγκεκριμένες περιοχές.
Οι αποδείξεις έρχονται από μια τρέχουσα μελέτη στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, όπου ανακαλύφθηκαν μεγάλο αριθμό HPV λοιμώξεων στα γεννητικά όργανα σε λεσβίες από τις οποίες οι περισσότερες δεν είχαν έρθει ποτέ σε σεξουαλική επαφή με άνδρα.
Μύθος 7: Αν η γυναίκα παρουσιάσει ανωμαλίες στο τεστ ΠΑΠ , ο αρσενικός σύντροφός της πρέπει να κάνει HPV εξετάσεις.
Βασιζόμενος στην εμπειρία, όσον αφορά και άλλα ΣΜΝ , θα έλεγα ότι είναι μια πολύ καλή ιδέα.
Όμως δεν υπάρχει κανένα διαγνωστικό τέστ που να μπορεί να δώσει με ακρίβεια απάντηση στο ερώτημα εαν ο εξεταζόμενος άνδρας είναι φορέας του ιού την συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Αλλά και να υπήρχε μια τέτοια εξέταση, δεν υπάρχει κανένα φάρμακο για να θεραπευτεί. Δεν έχει λοιπόν νόημα κάθε άρρεν να εξετάζεται όταν το θήλυ έχει ανωμαλία στο τεστ ΠΑΠ, παρά μόνο εαν εμφανίσει κάποια κλινική εκδήλωση.
Εδώ συμφωνεί και η Αμερικάνικη CDC που στις κατευθυντήριες οδηγίες της δεν θεωρεί απαραίτητη την εξέταση για τον άνδρα.
Προσοχή όμως στην περίπτωση όπου η γυναίκα έχει παρουσιάσει οξυτενή κονδυλώματα στα έξω γεννητικά της όργανα. Τότε ο άνδρας καλό θα ήταν να υποβληθεί σε μια πεοσκόπηση για έλεγχο και ταυτόχρονα να μπορέσει να πληροφορηθεί πλήρως για τον ιό HPV και τις συνήθειές του.
Μύθος 8: Πάντα χρησιμοποιώ προφυλακτικά και έτσι δεν κινδυνεύω από τον ιό HPV
Δυστυχώς δεν ισχύει πάντα. Όταν χρησιμοποιούνται σωστά τα προφυλακτικά είναι πολύ αποτελεσματικά στην αποφυγή μετάδοσης ΣΜΝ όπως η γονόρροια και ο HIV, τα οποία μεταδίδονται αποκλειστικά και μόνο μέσω ανταλλαγής σωματικών υγρών.
Όμως η ασφάλεια που δίνουν μειώνεται κατά πολύ απέναντι σε ΣΜΝ που μεταδίδονται και με άμεση δερματική επαφή, όπως είναι ο HPV και ο ιός του Έρπητα (Herpes).
Αυτό συμβαίνει διότι τα προφυλακτικά δεν καλύπτουν εξ’ ολοκλήρου τα γεννητικά όργανα. Αφήνουν “εκτός” το όσχεο, το περίνεο, τον πρωκτό, αλλά και σε μερικούς και την βάση του πέους. Επαφή αυτών των περιοχών με μια επικίνδυνη ¨περιοχή” του συντρόφου (που να έχει οξυτενή κονδυλώματα ή υπολειπόμενη νόσο) μπορεί να αποτελέσει τρόπο μετάδοσης του ιού HPV.
Επίσης τα σπερματοκτόνα που υπάρχουν, δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα κατά του HPV.
Κάνεις δεν λέει ότι τα προφυλακτικά είναι άχρηστα κατά του HPV. Μελέτες έχουν δείξει πως υπάρχει στατιστικά σημαντικός μικρότερος κίνδυνος μετάδοσης του ιού με την χρήση προφυλακτικού, αλλά και μετάδοσης άλλων ΣΜΝ και ανεπιθύμιτων κυήσεων… (boro)
