Όταν ο πονοκέφαλος είναι αβάσταχτος και αφού δεν υποχωρεί με τα συνήθη φάρμακα, αναλαμβάνει τη θεραπεία του με τις… λεκτικές μεθόδους η γριούλα Γεωργία Κακλαμάνου στο χωριουδάκι Φρατί του Ρεθύμνου. Βγάζει από το μυαλό της που αμέσως κινητοποιείται, «τη γητειά» που έμαθε ως κοπελούδα και σε λίγη ώρα, αν…
Όταν, όμως, είναι… φθονερό και διαπεραστικό, έτσι που να… ρίχνει και κόρακα, τα πράγματα δυσκολεύουν και ίσως χρειαστούν και «δυο και τρεις ώρες» για να επέλθει η θεραπεία… Τότε είναι, που η δυναμική γερόντισσα στα 86 της χρόνια σήμερα, ζει το δικό της μαρτύριο: Τα δάκρυα τρέχουν σαν το… νερό της βρύσης, γίνονται… συγκρούσεις εσωτερικά, η ίδια υποφέρει από πονοκέφαλο και χασμουριέται επανειλημμένα! Ίσως, τότε να… «ρουφά» τον πόνο του.
Στο χωριό της τη χαρακτηρίζουν «χερικαρέ», δηλαδή τυχερή που «η γητειά της φέρνει αποτελέσματα» και ίσως τούτο να είναι αφορμή και καλείται συχνά από ματιαζόμενους «από ούλο τον Άη Βασίλη, το Ρέθυμνο, την Αθήνα και αλλού που με κατένε» για να βγάλει από πάνω τους, το… κακό μάτι και να επανέλθουν.
Αυτή την αποτελεσματικότητα αναγνωρίζει και ο συγχωριανός της καφεπώλης Αλέκος Κασαπάκης, που όταν ο πονοκέφαλος τραβά… επιστρατεύεται και τον επαναφέρει.«Εγώ», τονίζει, «αμφισβητώ κάποια πράγματα, όμως όταν πονεί το κεφάλι μου και δεν περνά, ειδοποιώ τη Γεωργία, με ξεθιαρμίζει και μου περνά. Αυτό είναι γεγονός και δεν ξέρω τι συμβαίνει…»
Η ΓΗΤΕΙΑ…
Οι γητειές, θεραπεία της βασκανίας, ποικίλουν από τόπο σε τόπο και απαραίτητη προϋπόθεση για να αποφέρει καρπούς και «να πιάνει είναι να μεταδίδεται απαραίτητα από γυναίκα σε άντρα ή από άντρα σε γυναίκα». Όταν, λοιπόν, κληθεί η 86χρονη «να ξεματιάσει αρσενικό ή θηλυκό» στο χωριό της ή αλλού, αυτόματα ενεργοποιείται και αρχίζει την υποβολή που την ξέρει απέξω σαν το νερό: «Άγιε Παντελεήμονα, πρώτε γιατρέ του κόσμου όπου γιατρεύεις τσι πληγές και διασκορπάς τσι πόνους. Βάλε Θεέ μου τη χέρα σου κι εγώ την εδική μου να διώξομενε το θιαρμό (λες το όνομά του) από τσι 72,5 φλέγιες του κορμιού του, να βγει πάνω στα όρη στα βουνά στα έρημα λαγκάδια να απομείνει (το λες τρεις φορές)».
Στις κοινωνίες της Κρήτης, βέβαια, ιδιαίτερα όταν οι γιατροί και τα μέσα ήταν δυσεύρετα, δεν υπήρχε η ραγδαία εξέλιξη της επιστήμης και η ανέχεια ήταν ένα μόνιμο φαινόμενο, σχεδόν η πλειοψηφία των κατοίκων στα χωριά ήταν «γητευτές στο κακό μάτι» και καλούνταν συχνά να επέμβουν! «Εμένα μου έμαθενε τη γητειά», λέει η ίδια, «ένας χωριανός μα έχει ποθάνει! Ήτανε ο Δαγκλής ο Περαντωνάκης που έκανε πολλούς χωριανούς καλά. Το μάτιασμα το παραδέχεται και η Εκκλησία και εγώ ξεκινώ να ξεμαθιάζω με τον Άγιο Παντελεήμονα, τον πρώτο γιατρό του κόσμου…
Άμα ξεθιαρμίζω και έχεις μάτι, γιαμιάς θα τρέχουνε τα μάτια μου, και θα χασμουριούμε. Άμα έχεις πολύ μάτι δυσκολεύομαι και με πονεί η κεφαλή μου αλλά θα τα καταφέρω - άσχετο αν αργήσω και μια και δυο και τρεις ώρες. Μπορεί να σε γητέψω και πέντε φορές! Ξεμαθιάζω εκτός τσ’ ανθρώπους και έχνη και περβόλια και δεντρά και γιαμιάς θωρείς και ξανανιώνουνε. Αυτό είναι του Θεού, μπορεί να ‘ναι παράξενο αλλά είναι του Θεού, κατάλαβες;»
Η παραδοσιακή Κρητικιά γριούλα, που όλη της τη ζωή την ανάλωσε στην ανατροφή των εφτά παιδιών της, στο χωράφι και στις αγροτικές δουλειές που πολεμά και σήμερα, οργίζεται με «τους κυβερνήτες που κάνουν πιο φτωχούς ακόμα και τους φτωχούς» και με τη γενναία φωνή της ξεσπαθώνει κατά των πολιτικών: «Να'χε 'θελά με βάλουνε στη Βουλή 'θελά σου πω εγώ ίντα 'θελά γενεί. Ό,τι έχω τραβήξει να τραβήξουνε, που να 'χουνε την ευχή μου!»
Γιαγιά εννιά εγγονιών και εφτά δισέγγονων δε θέλει να γνωρίσει τρισέγγονο, γιατί τα βάσανα και οι καημοί την έχουν καταβάλει. «Εγώ θα φύγω», λέει σαν να περιμένει! Κι όταν την καθησυχάζεις, σου απαντά με τη μαντινάδα που ταίριασε και σε κάθε στιγμή τη λέει:
Τα βάσανα και οι καημοί
τον άνθρωπο γερνούνε,
κι εγώ που τα ‘ χω και τα δυο
πώς δε με καταλιούνε;
