Ο Τζόρτζ Χόρτον ο Γενικός Πρόξενος των ΗΠΑ στην Σμύρνη το 1922 στις 27/9/1922 έστειλε μια έκθεση προς τον υπουργό των Εξωτερικών των ΗΠΑ με θέμα «Το Ζήτημα της Εγγύς Ανατολής», εκεί παρουσιάζει γεγονότα που αφορούν την συνολική συμπεριφορά Ελλήνων και Τούρκων κατά την περίοδο της πυρπόλησης της Σμύρνης, αναφέρεται...
«…Οι Έλληνες γεωργοί, οι οποίοι λίγα χρόνια προτύτερα είχαν εκδιωχθεί από τα σπίτια τους και τα χωριά τους είχαν καταστραφεί, είχαν επιστρέψει ευρέως και είχαν αρχίσει την καλλιέργεια της περίφημης σουλτανίνης ποικιλίας αμπελιού σε μεγάλη κλίμακα ως επίσης και του καπνού και άλλων γεωργικών προϊόντων.
Εγώ στέλλω στο Τμήμα, σε άλλο μήνυμα ένα κατάλογο διαφόρων φιλανθρωπικών πράξεων προς τα Αμερικανικά Εκπαιδευτικά Ινστιτούτα υπό του κ. Στεργιάδη μαζί με άλλο κατάλογο αντιθέτου είδους περιποίησης τις οποίες είχαν υποφέρει από τους Τούρκους. Εκείνα τα Ινστιτούτα καταστράφηκαν για πάντα στην Σμύρνη και στα γειτονικά της μέρη - το μεγάλο Κολλέγιο και Γεωργικό σχολείο του Dor MacLachlan το οποίο ήκμαζε για τριάντα χρόνια, με τα δαπανηρά του οικοδομήματα που κτίστηκαν με Αμερικανικά χρήματα δεν έχει πια λόγο να υφίσταται.
Το τέλος εκείνου του θαυμάσιου Ινστιτούτου έφερε ένα πλήρες σταμάτημα με την προσβολή πάνω στον Dor Maclachian τον ίδιο υπό των Τούρκων στρατιωτών κατά την οποία αυτός σχεδόν έχασε την ζωή του. Οι Έλληνες και οι Αρμένηδες οι οποίοι μεγάλως υπεστήριζαν αυτό έχουν φύγει και δεν θα στραφούν πίσω για πολλά χρόνια.
Οι Τούρκοι δεν θα συντηρήσουν τούτο. Η κυρία Calwell, σύζυγος ενός από τους καθηγητές, είπε χθες ότι οι Τούρκοι σπουδαστές του, τους οποίους εθεωρούσαν καλούς νέους άνδρες με καλλιεργημένο χαρακτήρα, έχασαν όλοι τον πολιτισμό τους κι έγιναν άγριοι, οπόταν οι Τούρκοι έφθασαν στην Σμύρνη.
Τα Παρθεναγωγείο, ένα από τα θαυμάσια Ινστιτούτα στην Εγγύς Ανατολή, τα Y.M.C.A, το Υ. W.C.A. και δυο Ινστιτούτα που ελειτουργούσαν μέσα στους Τούρκους, αμφότερα των οποίων γενναιόδωρα εχρηματοδοτούνταv από τον κ. Στεργιάδη, έχουν όλα ανέλπιστα καταστραφεί.
Είναι αμφίβολο αν θα υπάρξει κάποια πράξη με την Σμύρνη στο εγγύς μέλλον για λίγα σύκα να παραχθούν και πιθανό κάποιες σταφίδες και καπνό, αλλά ολόκληρη η περιοχή έχει ερημωθεί γιατί οι πραγματικοί προοδευτικοί εργάτες έχουν φύγει και κάθε μεγάλη ανάπτυξη κατά μήκος των προοδευτικών γραμμών έχει ανατραπεί πιθανό για πάντα…………»
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
: ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ του Τζόρτζ Χόρτον εκδόσεις Α Α ΛΙΒΑΝΗ (pluton22)
