Της Κορίνας Καφετζοπούλου
Με ορισμένους μουσικούς συμβαίνει το εξής μαγικό. Όταν ανεβαίνουν στην σκηνή μεταμορφώνονται…
Κάτι τέτοιο συνέβη όταν ανέβηκε στη σκηνή για να παίξει τη λύρα της, όρθια, και να τραγουδήσει η Γεωργία Νταγάκη.
Ένα κορίτσι που έκανε την κρητική λύρα προέκταση του χεριού της και προσαρμόζει τον ήχο της παντού - από το πιάνο μέχρι την ηλεκτρική κιθάρα και τα ντραμς! Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι έκανε περιοδεία στην Ευρώπη με το θρυλικό Eric Burton και η λύρα της καθήλωσε τους πάντες.
Δεν είναι μόνο το «εύκολο» παίξιμο της λύρας και ότι έδεσε και η φωνή της με το μελωδικό αυτό όργανο. Μια φωνή βαθιά που δεν άλλαξε την ένταση της, για να ταιριάξει με τις χορδές της λύρας, αλλά συνέβη ακριβώς το αντίθετο.
Προσαρμόστηκε η λύρα στη φωνή, αν και αυτό «ταλαιπώρησε ιδιαιτέρως τους λαουτιέρηδες» όπως είπε, γελώντας.
Τη Γεωργία Νταγάκη, το ΜadeinCreta τη συνάντησε στο «Μήλον της Έριδος» όπου εμφανίστηκε το περασμένο Σάββατο, στο πλαίσιο των εμφανίσεων που έκανε στο νησί.
Παρά την πίεση του χρόνου και το άγχος της (δεν είχε γίνει ακόμα η πρόβα για το «τσεκ» του ήχου) μας μίλησε για τα πρώτα της ερεθίσματα και τα φτερουγίσματα της καρδιάς της όταν η μητέρα της άκουγε στην Αθήνα, τα τραγούδια του τόπου της.
Τα πρώτα ερεθίσματα
Το ότι μεγάλωσε στις δυτικές συνοικίες της πρωτεύουσας - στο Περιστέρι - δεν την εμπόδισε "να κουβαλάει την Κρήτη στην πλάτη της σε κάθε της βήμα".
Με καταγωγή από το Μυλοπόταμο Ρεθύμνου, το Καστρί και το Πίκρι, όταν οι γονείς μετακόμισαν σε αυτή την πολυσύχναστη γειτονιά, τα πήραν «όλα» μαζί τους, συνήθειες, νοοτροπίες και μουσική.
Ο πατέρας, ναυτικός, ταξίδευε και τα μικρά κορίτσια άκουγαν τη μάνα τους, να σιγοτραγουδά, πολλές φορές να δακρύζει κιόλας από τη νοσταλγία της.
«Η μητέρα μου άκουγε τόσο πολύ κρητική μουσική που η αδερφή μου τη μίσησε κι εγώ τη λάτρεψα»!, θα πει κάποια στιγμή στο MadeinCreta.
Και ύστερα, τα καλοκαίρια και οι γιορτές στο χωριό, οι συνήθειες, οι γεύσεις, οι μυρωδιές, η αυθεντικότητα, και πάλι η μουσική. Πολλά τα ερεθίσματα που κουβαλούσε η μικρή Γεωργία και καθόρισαν το μέλλον. Πολύ μικρή θα ζητήσει μια λύρα, όμως δεν την είχε αμέσως. Τη ζητούσε, τη ζητούσε επίμονα ώσπου γύρω στα 12 την έπιασε στα χέρια της.
Αυτό ήταν! Δεν την άφησε από τότε, ποτέ ξανά. Όπου και να πήγε, όσες σπουδές κλασικές και πιάνου και να έκανε πάνω στη μουσική στα ωδεία, η λύρα δίπλα της. Άλλωστε όπως και η ίδια αναφέρει πρώτα είναι λυράρισσα και μετά τραγουδίστρια , η λύρα είναι ο συνδετικός κρίκος της ζωή της, κι όλα περιστρέφονται γύρω από αυτήν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι λύρα η Γεωργία Νταγάκη δεν έμαθε στο Ωδείο, αλλά στο σύλλογο Κρητών Περιστερίου από το Μάνο Πυροβολάκη.
-Γεωργία πως και «έμπλεξες» με τη λύρα, παίζουν και άλλοι από την οικογένεια;
«Έπαιζε ο προπάππους μου και πρόσφατα έμαθα ότι η οικογένεια μας έχει συγγένεια με το Θανάση Σκορδαλό. Στο σπίτι μας , στο Περιστέρι η μητέρα μου άκουγε συνέχεια κρητική μουσική. Άμα λείπεις από τον τόπο σου, τον νοσταλγείς παραπάνω.
Σαφώς και οι επιρροές αυτές, το πως μεγάλωσα, έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην εξέλιξη μου. Όχι μόνο στην οικογένειά μας άκουγαν κρητική μουσική, είχαν μεταφέρει και όλη την κουλτούρα, τις παραδόσεις της Κρήτης, τις νοοτροπίες στο σπίτι της Αθήνας. Ιδιαίτερα η μητέρα μου, διότι ο πατέρας έλειπε συχνά επειδή ταξίδευε, στα καράβια.
Θυμάμαι ότι η μητέρα μου άκουγε συνέχεια κρητική μουσική τόσο που η αδερφή μου τη μίσησε και εγώ τη λάτρεψα! Εμένα με συγκινούσε από μικρή το άκουσμά της. Ο ξάδελφος μου ήταν μαθητής και του Κώστα Μουντάκη και τον ζήλευα πολύ, ήθελα να μάθω κι εγώ.
Δεν έχω σκεφτεί τι με οδήγησε στο να επιλέξω τη λύρα. Το DNA; Η αγάπη μου για τη μουσική; Οι στιγμές που έχουν αποτυπωθεί στη μνήμη μου; Τα βιώματα μου; Το δέσιμο με το νησί και τους ανθρώπους; Πολλά πράγματα μάλλον έπαιξαν ρόλο… χιλιάδες πράγματα μου δώσανε μάλλον το ερέθισμα διότι ήμουν και πολύ μικρή για να καταλάβω τότε τι συμβαίνει. Τώρα συνειδητοποιώ καλύτερα, τί συνέβαινε μέσα μου τότε…
-Αλήθεια λύρα που έμαθες, δε νομίζω σε ωδείο;
«Μαθήματα κρητικής λύρας ξεκίνησα κάπου στα 12, αν και ζητούσα από πιο μικρή, στο Σύλλογο Κρητών Περιστερίου και δάσκαλός μου ήταν ο Μάνος Πυροβολάκης. Παράλληλα με σπουδές πιάνου και κλασικές, η λύρα ήταν από την αρχή αυτό το ήθελα να μάθω.
-Αν και τα μουσικά όργανα δεν έχουν φύλο , οι γυναίκες λυράρισσες δεν είναι αριθμητικά πολλές
«Κάνεις λάθος! Η λύρα είναι γένος θηλυκού!(Γέλια)
Ξέρω τι εννοείς! Δεν το είδα ποτέ έτσι όμως, ότι κρατάω στα χέρια μου ένα όργανο που το παίζουν οι άνδρες. Μεγάλωσα με την Κρήτη στην πλάτη μου. Για μένα ήταν κάτι πολύ φυσιολογικό, ήταν αναπόφευκτο να ασχοληθώ με ένα όργανο της κρητικής μουσικής και έγινε πολύ αυθόρμητα με πολλή αγάπη και μεράκι».
«Ταλαιπώρησα τους λαουτιέρηδες»
-Οι χορδές σου με τις χορδές της λύρας πως ταίριαξαν;
«Επειδή όλη η μουσική της Κρήτης έχει γραφτεί για άντρες, οπότε οι τόνοι είναι αντρικοί, οι περισσότερες γυναίκες για να τους φτάσουν, τραγουδούσαν στους αντρικούς τόνους. Εγώ έκανα το αντίστροφο. Τα κρητικά τραγούδια τα έφερνα στα δικά μου μέτρα. Άλλαζα τις κλίμακες, στην ένταση της δικής μου φωνής. Αυτό ταλαιπώρησε τους λαουτιέρηδες παρά πολύ, διότι εκεί που είχαν μάθει να παίζουν σε συγκεκριμένους τόνους έπρεπε να κάνουν πρόβες και να αλλάζουν τους τόνους σε μια γυναικεία φωνή. Ομολογώ ότι αυτό ήταν δύσκολο για εκείνους αλλά εγώ μεγάλωσα έτσι προσαρμόζοντας τα τραγούδια πάνω μου».
-Τι νιώθεις όταν τραγουδάς;
«Τα συναισθήματα αλλάζουν από το μέρος, το τραγούδι. Υπάρχουν διάφορες στιγμές. Ξέρεις, οι στιγμές χαράς πραγματικά δεν είναι πολλές σε αυτή τη δουλειά. Σου δίνει κούραση και πόνο δεν είναι πάντα χαρούμενη και ευχάριστη.
Οι στιγμές όμως με τον κόσμο ή ακόμα και στο στούντιο είναι αυτές που σου δίνουν δύναμη, την πνοή που χρειάζεσαι για να συνεχίσεις, να μην τα παρατάς και το βάζεις κάτω .
Οι μικρές χάρες είναι λίγες αλλά τόσο σημαντικές που σου δίνουν την ώθηση να πας παρακάτω και να συνεχίσεις αυτό που κάνεις με το ίδιο κουράγιο και την ίδια υπομονή, αλλά αυτό το συναίσθημα δε το νιώθεις καθημερινά.
-Η ενέργεια του κόσμου τι σημαίνει για σένα;
«Νιώθω τυχερή διότι σε κάθε ζωντανό έχω κοντά μου ανθρώπους που με αγαπούν και την αγάπη τους την εισπράττω. Πολλές φορές πάνω στη σκηνή ανατριχιάζω, συγκινούμαι και βλέποντας και το κοινό να έχει συγκινηθεί, τα συναισθήματά μου κορυφώνονται».
-Το κοινό της Αθήνας πως σε έχει υποδεχτεί;
«Αγαπάνε πολύ την κρητική μουσική και πέρα από τα τραγούδια του Νίκου Ξυλούρη που τον λάτρεψαν, ακόμα και για τα παραδοσιακά νιώθουν την ίδια συγκίνηση».
-Εσύ νιώθεις το ίδιο όταν τραγουδάς στην Κρήτη;
«Εγώ όταν παίζω στην Κρήτη αισθάνομαι ένα «βάρος» παραπάνω. Αισθάνομαι μια παραπάνω συγκίνηση και αν θέλετε και μια βαρύτητα. Παρ'όλα αυτά δεν αισθάνομαι κάτι αρνητικό ή ότι με διαχωρίζουν".
-Ποιοι κρητικοί μουσικοί σε έχουν επηρεάσει;
«Ο Νίκος Ξυλούρης, τον θεωρώ μεγάλη μορφή της κρητικής μουσικής και από λυράρηδες τους μεγάλους δασκάλους τον Κώστα Μουντάκη και το Θανάση Σκορδαλό. Όλοι αυτοί με στιγμάτισαν.
-Με τους πιο «νέους» κρητικούς καλλιτέχνες τι σχέση έχετε; Με το Μιχάλη Τζουγανάκη, το Γιάννη Χαρούλη...
«Έχουμε συνυπάρξει και αυθόρμητα και με το Μιχάλη Τζουγανάκη και με το Γιάννη Χαρούλη. Ο Χαρούλης έκανε μια περιοδεία στα Δωδεκάνησα και ήμασταν μαζί 15 ημέρες. Ο Μιχάλης Τζουγανάκης έπαιξε λαούτο στο πρώτο σποτάκι που ετοίμασα για να μπω σε ένα κρητικό μαγαζί της Αθήνας. Οπότε έχω κάνει πολλές συνεργασίες στο κρητικό πάλκο με αρκετούς λυράρηδες".
-Αν σε ρωτούσα ποιο ύφος τραγουδιού υπηρετείς; Τι θα μου απαντούσες;
«Ουσιαστικά είμαι στο έντεχνο αν και δεν μου αρέσουν οι ταμπέλες. Δεν μπορώ να προσδιορίσω ακριβώς το ύφος του τραγουδιού που υπηρετώ είναι πολλά πράγματα μαζί.
Μου αρέσουν πολλά τραγούδια που έχουν να μου προσφέρουν στιχουργικά πολλά πράγματα. Μπορεί να είναι ένα τραγούδι του Χατζηδάκη, του Ξαρχάκου, του Ξυλούρη, ένα τραγούδι του Κραουνάκη ή της Τσανακλίδου ή του Βασίλη Παπακωνσταντίνου ή πολλών άλλων. Μου αρέσει και ο Τσιτσάνης, είναι μια μεγάλη γκάμα τραγουδιών.
Αυτό που συνδέει τα τραγούδια μου όμως είναι η κρητική λύρα. Είναι ο συνδετικός κρίκος η ενορχήστρωση. Κάθε τραγούδι το κάνω «δικό» μου και αυτό που είμαι εγώ θέλω να πιστεύω. Εκεί είναι όλο το παιχνίδι για μένα. Να το φέρω στα μέτρα μου και να το πω με το δικό μου τρόπο".
-Για να χαλαρώσεις τι ακούς;
«Διάφορα και σίγουρα δεν ακούω εμένα!»
-Δισκογραφικά τι ετοιμάζεις;
«Ύστερα από δυο δίσκους με επανεκτελέσεις ετοιμάζω τον πρώτο προσωπικό μου δίσκο. Από τον άλλο μήνα σιγά σιγά κάθε τραγούδι θα ηχογραφείται και θα κυκλοφορεί αρχικά μέσω διαδικτύου.
Θα είναι τραγούδια δικά μου αλλά και άλλων καλλιτεχνών και νέων και παλιών δημιουργών. Όταν θα παίξουν όλα, θα κυκλοφορήσει ως άλμπουμ.
-Με ποιους θα συνεργαστείς;
«Είναι έκπληξη! Θα είναι νέοι δημιουργοί και παλαιοί. Θα είναι ένας διαφορετικός δίσκος με ανέκδοτα τραγούδια με κύριο στοιχείο την κρητική λύρα, τη δική μου φωνή και αισθητική. Ελπίζω να σας αρέσει…»
*Το φωτογραφικό υλικό παραχώρησε στο MadeinCreta o Σπύρος Μουρελάτος και το "Μήλος της Έριδος"
