Αφιερώνω αυτό στους πιτσιρικάδες της Αντίστασης, που δεν είχανε ιδέα από σοσιαλισμό. Kι αν τους ρωτούσες ποιος είναι ο Mαρξ κι ο Λένιν, θα σου απαντούσαν...
O σαλταδόρος ο (ουσιαστικό) [ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ : από τη βενετ λ saltadore] αυτός που σαλτάρει, που πηδά αστραπιαία πάνω σε όχημα και αρπάζει κάτι ο ικανός για σάλτο, για πήδημα.
Στις «μνήμες κατοχής» των γονιών, ένα από τα κεντρικά πρόσωπα ήταν ο σαλταδόρος. Mε ευελιξία αίλουρου, πηδούσε στα καμιόνια, που μετέφεραν τρόφιμα και πετούσε στο δρόμο κουραμάνες για τους Aθηναίους που λιμοκτονούσαν. Tα παιδιά αυτά, ηρωικά εκ γενετής, έπαιζαν τη ζωή τους κορόνα–γράμματα και πολλά ξεψύχησαν από βόλι Γερμανών. O σαλταδόρος ήταν το ακριβώς αντίθετο του μαυραγορίτη αλλά στη συνέχεια οι δεύτεροι ευδοκίμησαν κοινωνικώς.
Στα λεξικά, σαλταδόρος εκτός από «αυτός που πηδά σε όχημα για να κλέψει προϊόντα που μεταφέρονται» είναι και αυτός «που καταλαμβάνει ανώτερη υπηρεσιακή θέση με όχι ομαλό τρόπο».
Μερικά σκόρπια στιχάκια από τα κατοχικά ρεμπέτικα:
"Tρεις φίλοι απ' τον Bύρωνα
με τρύπιο παντελόνι χωρίς να κάνουν σαματά
κουρσέψαν το καμιόνι".
"Mε κυνηγάνε οι καιροί
το δέντρο που μαράθηκε ο Bύρωνας, η Kατοχή
κι η λευτεριά που χάθηκε".
"Στη Mέρλιν και στην Kοραή
χτυπάνε με ζωνάρια και πάνω στην Kαισαριανή
σκοτώνουν παλικάρια".
Μια εμπνευσμένη ταινία περιπέτειας που έκανε πρεμιέρα μόλις το 2007, ένα έξοχο δείγμα ελληνικού νεορεαλισμού που αναγνωρίσθηκε διεθνώς, αλλά όχι στην Ελλάδα, που αφηγείται την ιστορία των παιδιών του Παπαφείου ορφανοτροφείου και την προσπάθειά τους να επιβιώσουν τα σκληρά χρόνια της κατοχής στους δρόμους όταν οι Γερμανοί κατακτητές επιτάξανε το Ορφανοτροφείο και τα ανάγκασαν να το εγκαταλείψουν.
Πρωταγωνιστούν:
Μαρία Κωστή (Αλεξάνδρα)
Νίκος Φέρμας (Μάρκος)
Βασίλης Φραγκιαδάκης (Ανδρέας)
Αντώνης Βούλγαρης (Νίκος)
Στράτης Κρότος (Δημήτρης)
Σκηνοθεσία: Γκρέγκ Τάλλας (Γρηγόρης Θαλασσινός )
Σενάριο: Νίκος Κατσιώτης
Χρονολογία παραγωγής: 1954
Αν είχες γυρίσει αυτή την ταινία προτού γυρίσω εγώ τον (Κλέφτη των ποδηλάτων) τότε σήμερα θα ήσουν εσύ ο Ντε Σίκα!.
Βιτόριο Ντε Σίκα (προς τον Γκρεγκ Τάλλας, όταν είδε το 1955 το Ξυπόλητο Τάγμα στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου)
Το "Ξυπόλητο Τάγμα" είναι η αληθινή ιστορία 160 παιδιών, που η δράση τους πήρε διαστάσεις μύθου όταν διώχτηκαν από τα ορφανοτροφεία της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί κατακτητές στα χρόνια της κατοχής του Bʼ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι Γερμανοί αδειάζουν τα δημόσια κτίρια και τα επιτάσσουν. Ανάμεσα σε αυτά τα κτίρια είναι και αρκετά ορφανοτροφεία. Τα ορφανά πετάγονται στο δρόμο. Μια ομάδα, απ' αυτά τα ορφανά, για να επιβιώσουν, παίρνουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Οργανώνονται σαν μυστικός (στρατός), με ιεραρχία και πειθαρχία. Μόνα τους συγκροτούν ομάδες κρούσης και βοήθειας. Πηγή για την τροφοδοσία τους είναι τα γερμανικά καμιόνια που κουβαλάνε ψωμί και τρόφιμα και οι μαυραγορίτες. Τα κλεμμένα μοιράζονται στα ορφανά, αλλά και σε άλλους κατοίκους της Θεσσαλονίκης που είχαν ανάγκες.
Τα παιδιά του Ξυπόλυτου Τάγματος έμειναν στην ιστορία σαν "σαλταδόροι". Ο θρύλος λέει, πως πέρα από την αρωγή που παρείχαν στο κόσμο, κατάφερναν με την εξυπνάδα και το κουράγιο τους να βοηθούν την Αντίσταση, βρίσκοντας τρόπους να φυγαδεύουν στη Μέση Ανατολή Έλληνες, Αμερικάνους και Εγγλέζους αξιωματικούς, με σκοπό να ενωθούν με τους εκεί συμμαχικούς στρατούς.
