Ο Γενάρης έχει πατέρα το Χειμώνα και μητέρα του την Παγωνιά. Ο παππούς του ο Χρόνος, όταν γεννήθηκε ο πρώτος εγγονός του ήταν πολύ χαρούμενος και ευτυχισμένος που ένιωσε πως ξανάγινε Νέος Χρόνος.
Στις έξι μέρες βαπτίστηκε, νονά του η Χιονοθύελλα. Πρώτοι που έφτασαν στη βάφτιση ήταν το Κρύο, το Ξεροβόρι και ο Παγετός.
Σαν μεγάλωσε λίγο κι άρχισε να χοροπηδά πάνω στο στρωματάκι του, το τρύπησε και οι νιφάδες άρχισαν να πέφτουν πάνω στη Γη…
Ο Ιανουάριος μεγάλωσε αρκετά. Για να αναπτυχθεί όμως σωστά έπρεπε να φάει και φρούτα. Τότε η παγωνιά πήγε στην Άνοιξη να φέρει φρούτα για το Γενάρη…
Όταν έφυγε η Παγωνιά, η πλάση ξεπάγωσε, ξημέρωσαν ανοιξιάτικες μέρες και ένα θαλασσοπούλι, άρχισε να χτίζει τη φωλιά του πάνω στα βράχια. Το πουλί αυτό δεν είναι άλλο από την Αλκυόνη, που έρχεται κάθε χρόνο το δεύτερο δεκαήμερο του Ιανουαρίου και απολαμβάνουμε, μαζί με αυτό, για μερικές μέρες μια σχετική καλοκαιρία, μια ανάπαυλα από τα χειμωνιάτικα μπουρίνια. Οι γλυκές αυτές χειμωνιάτικες ημέρες, είναι οι γνωστές «Αλκυονίδες ημέρες» και κρατούν 3 έως 7 ημέρες.
Σαν γύρισε η μαμά του μικρού Γενάρη και έμαθε από τους φίλους του τις Ηλιαχτίδες, τα Σύννεφα και τον Άνεμο για τις σκανδαλιές του γιού της, νευρίασε και του είπε να μην ξαναβγεί από το σπίτι και να παίξει μόνος του. Αυτός όμως ήθελε ένα αδερφάκι…
Τότε η μαμά του είπε πως σε λίγες μέρες θα γεννούσε ένα αδελφάκι. Τότε ο Γενάρης χάρηκε πολύ και ακόμα περισσότερο ο Χειμώνας που στην καρδιά του άνθισε μια αμυγδαλιά!
Ο Ελληνικός λαός συνδέει τους μήνες, καθέναν ξεχωριστά, με ιδιαίτερες προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Έτσι, ο Ιανουάριος, είναι μήνας με λατινικό όνομα από το θεό των Ρωμαίων, τον Ιανό, που συμβολίζει τη γαλήνη και τον κίνδυνο, την ειρήνη και τον πόλεμο. Έγινε πρωτομηνάς το 46π. Χ. με το Ιουλιανό ημερολόγιο.
Τον Ιανουάριο ο λαός μας τον λέει με πολλά ονόματα, που τα περισσότερα αναφέρονται στις ιδιότητές του. Ο Γενάρης λέγεται Γεννολοητής, παρετυμολογικά, γιατί τότε γεννοβολούν τα κοπάδια. Γατομήνας επειδή σ' αυτόν ζευγαρώνουν οι γάτες. Κρυαρίτης (στη Μάνη) για το τσουχτερό του κρύο, Μεσοχείμωνας γιατί είναι μεσαίος από τους τρεις μήνες του χειμώνα, Κρυαρώτης γιατί κάνει πολύ κρύο, Κλαδευτής, γιατί το μήνα αυτό κλαδεύουν, Καλαντάρης ή Καλαντέρης απ' τα Κάλαντα που τραγουδούν τα παιδιά την Πρωτοχρονιά και τα Φώτα, Γελαστός για τις Αλκυονίδες ημέρες του.
Ακόμα τον Ιανουάριο τον ονομάζουν Τρανό, Πρωτάρη, Μεγάλο μήνα ή Μεγαλομήνα, επειδή είναι ο 1ος μήνας του έτους που έχει 31 μέρες και οι νύχτες του είναι μεγάλες, όπως λέει και το τραγούδι: «Νάταν οι μέρες του Μαγιού κι οι νύχτες του Γενάρη».
Είναι λοιπόν μήνας «Τρανός» με δυο μεγάλα δώρα: της Τύχης την Πρωτοχρονιά και του Φωτός τα Θεοφάνια.
Στην αρχαία εποχή, στη μέση του σημερινού μας Γενάρη άρχιζε ο ιερός μήνας της Ήρας, ο Γαμηλιών. Η Ήρα, εκτός από βασίλισσα τ' ουρανού και των Θεών, ήταν προστάτιδα του γάμου και της οικογένειας. Γι' αυτό τον μήνα αυτό οι αρχαίοι έκαναν τους πιο πολλούς γάμους, απ' όπου πήρε και το όνομά του. Συνήθιζαν δε κάθε χρόνο, στις 27 του Γαμιλίωνα με την Πανσέληνο, να κάνουν θυσίες και εισφορές, που τις έλεγαν «Γαμήλιες».
Έτσι ο λαός μας για όλα αυτά που συμβαίνουν το μήνα αυτό λέει:
«ο Γενάρης κι αν γεννά, του καλοκαιριού μήνα»
«το Φώτα χιονισμένα και η Λαμπρή δροσάτη»
«του Γενάρη το ζευγάρι διάβολος θα το πάρει»
«Γενάρη μήνα κλάδευε και μη ρωτάς φεγγάρι»
«του Γενάρη το φεγγάρι άλλος παραλίγο μέρας μοιάζει»
«το χιόνι το Γενάρη είναι κοπριά και του Μάρτη είναι φωτιά»
«εάν τα Φώτα φυσήξει βοριάς, ο υπόλοιπος χειμώνας θα είναι ήπιος. Αν φυσήξει νοτιάς, θα είναι βαρύς».
«Να ΄μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλο το χρόνο κόκορας και γάτος τον Γενάρη».
Καλλιόπη Γραμμένου
Δημοσιογράφος- Παιδαγωγός
