H Lupercalia ήταν μια παγανιστική γιορτή που λάμβανε χώρα στη ρώμη κάθε χρόνο στις 15 Φεβρουαρίου. Η μέρα του Αγίου Βαλεντίνου μπορεί να παίρνει το όνομά της από τον μάρτυρα της χριστιανικής εκκλησίας, ωστόσο πολλοί ιστορικοί πιστεύουν πως πρόκειται για απόγονο της Lupercalia. Είναι γνωστό άλλωστε πως ο χριστιανισμός καθιέρωσε πολλές εορτές του πάνω σε παγανιστικές ή άλλων θρησκειών εορτές για να περάσουν ευκολότερα στη συνείδηση του τότε κόσμου.
Η γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου είναι αφιερωμένη στην αγάπη και στον έρωτα. Η Lupercalia από την άλλη ήταν μια βίαιη, αιματηρή και γεμάτη σεξ γιορτή, η οποία περιελάμβανε θυσίες ζώων και τυχαία ζευγαρώματα και συνευρέσεις ώστε να διώξει τα κακά πνεύματα και την στειρότητα.
Κανείς δεν ξέρει ακριβώς την ακριβή προέλευση της Lupercalia, αλλά λέγεται πως ξεκινά από τον 6ο αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με τον μύθο, ο βασιλιάς Αμούλιος είχε κλέψει τον θρόνο από τον αδελφό του και ανάγκασε την κόρη του να ενταχθεί στο ρωμαϊκό ιερατείο ώστε να παραμείνει άτεκνη. Ωστόσο ο θεός Άρης την επισκέφτηκε μια ημέρα και την άφησε έγκυο. Η Ρέα Συλβία γέννησε τον Ρώμο και τον Ρωμύλο, τους μετέπειτα ιδρυτές της Ρώμης. Ο Αμούλιος όμως διέταξε να πνιγούν τα παιδιά στον Τίβερη. Ο υπηρέτης όμως τα λυπήθηκε και να έβαλε σε ένα καλάθι.
Τα παιδιά τελικά σώθηκαν και ανατράφηκαν από ένα θηλυκό λύκο, που από τότε είναι το σύμβολο της «αιώνιας πόλης». Αργότερα τα αδέρφια ίδρυσαν τη Ρώμη. Αφού σκότωσαν τον θείο τους, ανακάλυψαν την σπηλιά της λύκαινας και την ονόμασαν Lupercal. Πιστεύεται λοιπόν πως η γιορτή ξεκίνησε ώστε να τιμήσει την λύκαινα και να ευχαριστήσει τον ρωμαϊκό θεό της γονιμότητας, Lupercus.
Οι εορτασμοί της Lupercalia
Οι τελετές της Lupercalia λάμβαναν χώρα σε διάφορα μέρη. Στην σπηλιά της Lupercal, στον θεμέλιο λόφο της Ρώμης Παλατίνο και στoν ανοιχτό χώρο συνάντησης της αρχαίας Ρώμης, Comitium. Ξεκινούσε από την σπηλιά, όπου θυσιάζονταν κατσίκες (σύμβολο της σεξουαλικότητας) και ένας σκύλος.
Οι θυσίες γίνονταν από τους Luperci, μια ομάδα Ρωμαίων ιερέων. Το αίμα από τα ζώα απλωνόταν στο μέτωπο των ιερέων ενώ ήταν γυμνοί και αφαιρούνταν με γάλα, ενώ οι ιερείς γελούσαν.
Αργότερα έκοβαν λωρίδες από την προβιά της κατσίκας και έτρεχαν γυμνοί ή ημίγυμνοι προς τον Παλατίνο χτυπώντας με τις λωρίδες όποια γυναίκα έβρισκαν σε απόσταση βολής. Οι περισσότερες γυναίκες καλοδέχονταν το μαστίγωμα, ως μέρος της τελετής γονιμότητας. Στην συνέχεια, οι άνδρες επέλεγαν τυχαία το όνομα μιας γυναίκας από ένα δοχείο, για να ζευγαρώσουν όσο θα διαρκούσαν οι εορτασμοί,. Το ζευγάρι έμενε μαζί μέχρι την επόμενη γιορτή της Lupercalia. Πολλοί ερωτεύονταν και παντρεύονταν.
Με το πέρασμα των χρόνων, οι άνθρωποι που συμμετείχαν έπαυαν σιγά σιγά να είναι γυμνοί, ενώ οι γυναίκες μαστιγώνονταν στα χέρια και όχι στο σώμα, από ντυμένους ιερείς.
Ο Άγιος Βαλεντίνος
Ο θρύλος για τον Άγιο Βαλεντίνο λέει πως εκτελέστηκε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Κλαύδιο, αφού πρώτα είχε φυλακιστεί επειδή πάντρευε ερωτευμένα ζευγάρια χριστιανών.
Ένας άλλος θρύλος λέει πως όσο ήταν φυλακισμένος, έκανε την τυφλή κόρη του φύλακα να δει και πως πριν την εκτέλεσή του της έστειλε ένα γράμμα το οποίο υπέγραψε γράφοντας «Από τον Βαλεντίνο σου». Πολλοί ιστορικοί πιστεύουν πως ο Κλάυδιος εκτέλεσε περισσότερους από έναν ανθρώπους με το όνομα Βαλεντίνος. Η καθολική εκκλησία τον ανακήρυξε παρολ’ αυτά άγιο.
Τον 5ο αιώνα μ.Χ., ο πάπας Γελάσιος ο Α’, σταμάτησε τον εορτασμό της Lupercalia και ανακήρυξε την 14η Φεβρουαρίου ως γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου, αν και ο σκοπός του μάλλον δεν ήταν να τιμήσει την αγάπη και το πάθος. Πάντως δεν είναι λίγοι οι μελετητές της Βίβλου που προτρέπουν τον κόσμο να μην γιορτάζει την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, γιατί βασίζεται σε παγανιστικές τελετές.
Η αλήθεια είναι πως η ημέρα του αγίου Βαλεντίνου χρησιμοποιεί μερικά σύμβολα της Lupercalia, όπως το κόκκινο χρώμα, που αντιπροσωπεύει την θυσία αλλά και το λευκό, που αντιπροσωπεύει το γάλα που καθάριζε το αίμα.
Όπως συμβαίνει με πολλές αρχαίες παραδόσεις, υπάρχουν πολλές ασάφειες γύρω από την Lupercalia. Η οποία πλέον δεν είναι μια διαδεδομένη δημόσια γιορτή για προφανείς λόγους, αλλά ακόμα μέχρι και σήμερα, μερικοί μη χριστιανοί την γιορτάζουν ιδιωτικά στις 14 Φεβρουαρίου.
Πληροφορίες: history.com, https://www.e-radio.gr/
