Η παχυσαρκία επηρεάζει τη λειτουργία όλων...
των οργάνων του ανθρώπινου σώματος, προδιαθέτοντας σε πολυάριθμες συστηματικές παθήσεις.Σύμφωνα, μάλιστα με δεδομένα – του Διεθνή Οργανισμού Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC) – τμήματος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), υπάρχουν πλέον ισχυρές ενδείξεις για τη σύνδεση της παχυσαρκίας, ιδιαίτερα της κλινικά σοβαρής μορφής της (δείκτης μάζας σώματος – ΒΜΙ > 40 kg/m2), με την ανάπτυξη καρκίνου.
Πιο συγκεκριμένα, η παχυσαρκία σχετίζεται με έως και το 40% όλων των μορφών καρκίνου, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό καθώς τα 2/5 του πληθυσμού παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα σωματικού βάρους.
Με ποιες μορφές καρκίνου συνδέεται η παχυσαρκία;
Η παχυσαρκία έχει συσχετιστεί σαφώς με αρκετές μορφές καρκίνου, σε διάφορα όργανα, όπως:
1. Οισοφάγος
2. Πάγκρεας
3. Παχύ έντερο και ορθό
4. Ήπαρ
5. Χοληδόχος κύστη
6. Μαστός (μετά την εμμηνόπαυση)
7. Ενδομήτριο
8. Νεφρός
9. Προστάτης
Πώς η παχυσαρκία επηρεάζει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου;
Οι μηχανισμοί με τους οποίους η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο καρκινογένεσης δεν είναι σαφώς ξεκαθαρισμένοι. Βαρύνουσας σημασίας είναι η εντόπιση του λιπώδους ιστού, με την περίσσεια του κεντρικώς εντοπιζόμενου (σπλαγχνικού) λίπους να αποτελεί σημαντικό προδιαθεσικό παράγοντα.
Η καρκινογενετική τάση ασθενών με παχυσαρκία αποδίδεται στους ακόλουθους μηχανισμούς:
• Αντίσταση στην ινσουλίνη και αυξημένα κυκλοφορούντα επίπεδα πεπτιδίων όπως – ο Insulin – like Growth Factor (IGF) – 1 – που ευνοούν:
– την αύξηση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού
– την αναστολή της αποπτωτικής διαδικασίας
– και την αυξημένη ενεργειακή δραστηριότητα των καρκινικών κυττάρων
• Χρόνια φλεγμονώδης εξεργασία που χαρακτηρίζει την παχυσαρκία και χαρακτηρίζεται από την παραγωγή πλειάδας φλεγμονωδών μεσολαβητών (ιδίως IL-6, TNF-α, VEGF and MCP-1). Η χρόνια φλεγμονώδης κατάσταση αποτελεί πρόδρομο γνώρισμα της καρκινικής δραστηριότητας.
• Τροποποίηση της εντερικής μικροβιακής χλωρίδας (microbiota) σε ασθενείς με κλινικά σοβαρή παχυσαρκία, η οποία διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην κατανάλωση ενέργειας και στην αποθήκευση του λιπώδους ιστού στον οργανισμό, συμβάλλοντας στη χρόνια φλεγμονώδη εξεργασία που χαρακτηρίζει την παχυσαρκία.
Η απώλεια βάρους μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου;
Υπάρχουν αρκετές και με σαφείς ενδείξεις μελέτες ότι η απώλεια βάρους – δρα θετικά στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου – ιδίως του μαστού, επιθετικών μορφών καρκίνου του προστάτη και του οισοφάγου.
Η χειρουργική της κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας ειδικότερα, αποδεδειγμένα πια ελαττώνει τη συχνότητα εμφάνισης γαστρεντερικών νεοπλασιών, με σύγχρονη ελάττωση της σχετιζόμενης θνητότητας και αύξηση της επιβίωσης.
Είναι σαφές πως η αποκωδικοποίηση των μηχανισμών της καρκινογένεσης στα παχύσαρκα άτομα θα ανοίξει νέες στοχευμένες πρακτικές τόσο στη συντηρητική όσο και στη χειρουργική τους αντιμετώπιση.
Το άρθρο υπογράφει ο Χαράλαμπος Κων. Σπυρόπουλος. Είναι Διδάκτωρ Ιατρικής του πανεπιστημίου Πατρών. Είναι Διευθυντής της Γ’ Χειρουργικής Κλινικής στο νοσοκομείο ΙΑΣΩ General. Έχει μετεκπαιδευθεί στη λαπαροσκοπική / ελάχιστα επεμβατική Χειρουργική του παχέος εντέρου, της παχυσαρκίας και του μεταβολικού Συνδρόμου και των παθήσεων του θυρεοειδούς αδένα.
