Μια «βουτιά» στο παρελθόν…
Ποιος είναι ο «Κουκλουτζάς» και ποιο σημερινό πλούσιο προάστιο αποκαλούταν Αρσακλί; Ποια συνοικία λεγόταν Καπουτζήδα και πού βρισκόταν η Μπάρα – ή αλλιώς η… Τρούμπα της Θεσσαλονίκης; Ακολουθήστε μας σε ένα ταξίδι στον χρόνο για να ανακαλύψετε τα παλιά ονόματα των συνοικιών της Θεσσαλονίκης.
Κουκλουτζάς
Όταν οι μικρασιάτες πρόσφυγες έφτασαν στην Θεσσαλονίκη το 1922, εκείνοι οι οποίοι είχαν έρθει από την συνοικία Κουκλουτζάς της Σμύρνης, εγκαταστάθηκαν σε μια περιοχή βορειοδυτικά της πόλης, που ονόμασαν «Νέο Κουκλουτζά». Η λέξη σημαίνει «εύοσμον άνθος», γι’ αυτό και το 1955 η περιοχή μετονομάστηκε «Εύοσμος», όπως είναι γνωστή ως σήμερα.
Αρσακλί
«Αρσακλί» ή «Ακσακλί» αποκαλούταν το Πανόραμα όσο κατοικούταν από μουσουλμάνους, τον 18ο αιώνα. Υπαγόταν στο «ναχιγιέ» της Καλαμαριάς, μέχρι που το 1914, μικρασιάτες πρόσφυγες ίδρυσαν νέο χωριό, ενώ η νέα του ονομασία δόθηκε μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Καπουτζήδα
Η παραπάνω λέξη σημαίνει «καστροφύλακες». Έτσι ονομαζόταν από τα βυζαντινά χρόνια ως το 1927 η Πυλαία, ο παραδοσιακός οικισμός που ακόμη και με το νέο του όνομα θυμίζει στην Θεσσαλονίκη ότι οι κάτοικοί του φυλούν τις πύλες της πόλης. Η αρχαία ονομασία της Πυλαίας ήταν «Στρέψα».
Φραγκομαχαλάς
Η γειτονιά δίπλα στα Άνω Λαδάδικα που, μετά από μια μικρή «παραλλαγή», σήμερα αποκαλείται «Φράγκων», «βαφτίστηκε» εξαιτίας των ευρωπαίων κατοίκων που συγκεντρώθηκαν στη γειτονιά τον 19ο αιώνα για να ζήσουν. Γι’ αυτό και δεσπόζει εδώ ο καθολικός ναός της Αμώμου Συλλήψεως, η λεγόμενη Φραγκοκκλησιά.
Τσερέμπουλον
Έτσι ονομαζόταν το βυζαντινό λιμάνι της πόλης, που βρισκόταν εκεί όπου σήμερα συναντάμε την περιοχή των Δικαστηρίων και τα Λαδάδικα.
Ρετζίκι
Σήμερα επίσημα η περιοχή ονομάζεται «Πεύκα Θεσσαλονίκης» αλλά επιζεί ακόμα το παλιό της όνομα, το Ρετζίκι. Προέρχεται από το τουρκικό τοπωνύμιο Urendjick, που σημαίνει «Μικρός Παράδεισος». Το 1914 εμφανίστηκαν εδώ οι πρώτες οικογένειες προσφύγων, που αυξήθηκαν σημαντικά την επόμενη δεκαετία.
Καράισιν
Μέχρι το 1913, εδώ κατοικούσαν κυρίως οικογένειες βλάχων κτηνοτρόφων, που αποκαλούσαν την περιοχή Καράισιν. Μετά την μεγάλη πυρκαγιά του 1917 στην Θεσσαλονίκη, το Υπουργείο Πρόνοιας έχτισε εδώ καταυλισμό για τους πυροπαθείς Εβραίους, ενώ δύο χρόνια αργότερα άρχισε η άφιξη προσφύγων από την Ανατολική Θράκη. Σταδιακά, ως το 1929, ο οικισμός μετονομάστηκε σε Πολίχνη (μικρή πόλη) και συνδέθηκε με τον Κουκλουτζά και αργότερα με τη Σταυρούπολη.
Λεμπέτ
Τον Σεπτέμβριο του 1934, με αφορμή τα εγκαίνια των πρώτων σπιτιών που κατασκεύασε η Πρόνοια, και με ταυτόχρονη ύψωση του Τιμίου Σταυρού, ο υπουργός Εποικισμού μετονόμασε τον οικισμό Λεμπέτ σε Σταυρούπολη. Το αρχικό όνομα οφείλεται στο τζαμί του Λεμπέτ που χτίστηκε το 1903 στο πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά από τον βαλή της Θεσσαλονίκης, Χασάν Φεχμί πασά προς τιμή της συζύγου του.
Μπάρα
Η «Τρούμπα» της Θεσσαλονίκης, η διαβόητη γειτονιά με τα πορνεία, βρισκόταν στην σημερινή περιοχή του Βαρδάρη – συγκεκριμένα στην περιοχή δυτικά της πλατείας Βαρδαρίου και μέχρι τον σημερινό σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης. Άκμασε στις αρχές του 20ου αιώνα και «εξαφανίστηκε» μέχρι τα μισά του, οπότε και εγκαταλείφθηκαν τα ισόγεια καμαράκια και οι παράγκες, που χρησιμοποιούνταν ως «ναοί» του πληρωμένου έρωτα.
Κρυονέρι – Δαούτ Μπαλή
Οι Πόντιοι που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Κρυονέρι της Θεσσαλονίκης, και κοντά στους οικισμούς που τότε ονομάζονταν Δαούτ Μπαλή και Ακ Μπουνάρ (Παλαιόκαστρο και Ασπρόβρυση), έκαναν πολλές συνελεύσεις για να αποφασίσουν το όνομα της νέας πόλης τους. Κάθε ομάδα όμως, ήθελε να δώσει το όνομα του παλιού της χωριού στον Πόντο. Η συμβιβαστική άποψη ήταν να δοθεί στην πόλη το όνομα Ωραιόκαστρο, εις ανάμνηση ενός όμορφου κάστρου που βρισκόταν στον Πόντο, όχι σε κάποιο συγκεκριμένο χωριό αλλά ανάμεσά τους. Έτσι κι έγινε…
Σέδες
Έτσι ονομαζόταν η Θέρμη κατά τους παλαιοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους. Τότε, ήταν πλούσια αγροτική περιοχή όπου εγκαταστάθηκαν τα μετόχια των αυτοκρατορικών μονών. Στη συνέχεια την περιοχή κατέλαβαν οι Οθωμανοί και την μετονόμασαν σε «τσιφλίκι Σέδες», ενώ μετά την απελευθέρωση, το 1918, ιδρύθηκε η κοινότητα της Θέρμης. Το νέο όνομα οφείλεται σε αρχαία πόλη που είχε αναπτυχθεί στην αρχαιότητα, εκείνη η πόλη που σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, έδωσε το όνομά της στον Θερμαϊκό κόλπο… (in2life.gr)
