Αν και με τον Κωστή μας συνδέει μια πολύμηνη φιλία, αυτό δεν στάθηκε...
τροχοπέδη στο πως θα ερχότανε στην αυλή και το τι θα συζητούσαμε μαζί του.Γνωρίζοντας τις ευαισθησίες του απέναντι στο άνθρωπο και γενικά ότι έχει να κάνει με σεβασμό, αξιοπρέπεια και στοχασμό, τον «καθίσαμε» κάτω από το γεροπλάτανο και η «ανάκριση» άρχισε…
Τι σας έχει λείψει από τα παιδικά σας χρόνια;
Πολύ λίγα πράγματα αλλά και πάρα πολλά που τα ανακαλύπτω μεγαλώνοντας. Ήταν τόσο έντονη η επιθυμία μου να μεγαλώσω που θυμάμαι σχεδόν τα πάντα απ’ όσα αξίζουν να μην ξεχαστούν και έχω ξεχάσει όσα ήθελα να ξεχάσω. Μου λείπουν μερικές γεύσεις, εικόνες, αρώματα, μυρωδιές, αισθήσεις αφής (όπως μιας μάλλινης κουβέρτας), ήχοι (όπως η πρώτη φορά που άκουσα την άρια Casta Diva από τη Μαρία Κάλλας και η πρώτη φορά που συνειδητοποίησα ότι ένας ήχος σαν από μακρινό τρένο ανήκε σε αρσενική δεκοχτούρα) αλλά γενικά τα αναπληρώνω με πολλά νέα πράγματα που ανακαλύπτω συνεχώς.
Ο αγαπημένος ήρωας των παραμυθιών, ποιος ήταν;
Ο Μόγλης από το βιβλίο της ζούγκλας του Ρ. Κίπλινγκ, ο Τομ Σόγερ (του Μαρκ Τουέιν), ο Ντικ Σαν, ο 15ετής πλοίαρχος του Ιουλίου Βερν, ο Ροβινσών Κρούσος, η Τζο από τις Μικρές Κυρίες της Λουίζας Μέι Άλκοτ.
Ναι, ξέρω, η ερώτηση είναι τον αγαπημένο ήρωα. Έναν. Ε, ανακατέψτε όλες τις «ηρωικές» μορφές που ανέφερα και θα τον έχετε.
Ο κάθε ήρωας των βιβλίων σας, «προδίδει» μικρά μυστικά του εαυτού σας;
Εννοείται. Δεν υπάρχει παρθενογένεση στη συγγραφή. Γράφουμε γι’ αυτά που ξέρουμε. Ακόμα και η πιο «τρελή» φαντασία ακουμπάει σε γνώριμα πράγματα. Αλλιώς είναι ακατανόητη. Θα μας ήταν δύσκολο να απολαύσουμε ένα μυθιστόρημα γραμμένο από ένα χταποδόμορφο πλάσμα γεννημένο σ’ έναν πλανήτη με τρεις ήλιους και πέντε φεγγάρια κοντά στον Άλφα του Κενταύρου. Αν όμως ξαναδιαβάσετε την προηγούμενη πρόταση θα δείτε ότι το φαινομενικά εξωφρενικό που έγραψα, στηρίζεται σε γνωστές έννοιες (χταποδόμορφο πλάσμα, Άλφα του Κενταύρου, ήλιοι, φεγγάρια).
Ποιο θεωρείτε ως Θείο δώρο στον χαρακτήρα σας;
Μάλλον το ότι κατανοώ τις λέξεις στην ερώτηση και την ερώτηση ως σύνολο. Δεν ξέρω αν αυτό είναι «Θείο» δώρο ή κάτι άλλο. Αλλά η γλώσσα είναι για μένα ένα αδιανόητο και πραγματικά αξιοθαύμαστο εργαλείο/δώρο, μέσο επικοινωνίας, στοχασμού και πρόσληψης/αντίληψης του κόσμου.
Ποιο είναι το βασικό σας ελάττωμα;
Θυμώνω αρκετά εύκολα με πράγματα που αν το καλοσκεφτώ δεν θα έπρεπε να με θυμώνουν. Αλλά μου περνάει εξίσου εύκολα. Με τα χρόνια μαθαίνω να το ελέγχω.
Τη μοίρα, τη θεωρείται γραφιά της ζωής σας;
Όχι. Μοίρα νομίζω ότι είναι αυτό που μας μοιράστηκε μάλλον από τύχη (γονίδια, μορφή, τόπος και συνθήκες γέννησης, παιδεία και άλλα). Δεν το μπερδεύω με το πεπρωμένο που για μένα είναι ένας τρόπος διαχείρισης της «μοίρας». Έχω κάνει κατά καιρούς σφοδρές αλλαγές στη ζωή μου. Δεν ξέρω αν ήταν «γραμμένες» ή αν εγώ «τις έγραψα». Και να σας πω την αλήθεια μου, δεν με ενδιαφέρει και τόσο.
Πως εκδηλώνετε την αγάπη σας;
Με αγάπη. Όση και όσο μπορώ.
Η αισιοδοξία, υπάρχει στο λεξικό της ζωής σας;
Υπάρχει και ως λέξη και ως έννοια αλλά και δομικά. Με τον καιρό την έχω κάνει μέρος της σκέψης και της πράξης μου. Έχω πάντα μια ομπρέλα στην τσάντα μου ή στο αυτοκίνητο. Αισιοδοξώ ότι δεν θα βρέξει και αν βρέξει αισιοδοξώ ότι δεν θα γίνω μούσκεμα, κι αν γίνω μούσκεμα αισιοδοξώ ότι δεν θα κρυολογήσω, κι αν κρυολογήσω αισιοδοξώ ότι δεν θα πάθω πνευμονία, κι αν πάθω πνευμονία αισιοδοξώ ότι θα μου περάσει. Όπως περνάνε όλα. Και τα καλά και τα κακά.
Με τι ασχολείστε αυτό τον καιρό;
Με πολλά. Χαζολογάω, γράφω, δουλεύω, βλέπω τηλεόραση, δουλεύω, γράφω, ακούω ραδιόφωνο, συζητάω με τη γυναίκα μου και με φίλους, γράφω, σχεδιάζω, δουλεύω, επιδιορθώνω ξύλινα αντικείμενα, δουλεύω, κοιμάμαι, ξυπνάω, δουλεύω, γράφω, τρώω. Και γράφω. Και μετά ξαναγράφω. Και μετά σβήνω και ξαναγράφω.
Ποια είναι η αγαπημένη σας ελληνική ταινία ή ποια πιστεύετε ότι είναι συνοδοιπόρος στη ζωή σας;
Καμία. Χαίρομαι να βλέπω αρκετές αλλά συνοδοιπόρος μου; Όχι.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας αντικείμενο, το «γούρι» σας;
Δεν έχω γούρι. Καλή τύχη είναι οι άνθρωποι που αγαπάω περισσότερο. Νομίζω επίσης ότι φέρνει γούρι η καλή προετοιμασία για να συναντήσουμε την ευκαιρία όποτε, όταν και αν έρθει.
Ποια είναι η αγαπημένης σας ατάκα;
Και αυτό θα περάσει.
Πως φαντάζεστε το μέλλον των ΜΜΕ μέσα από την κρίση που βιώνουμε;
Δεν το φαντάζομαι. Όπως δεν φαντάζομαι και την κρίση που βιώνουμε. Τα βιώνω και τα δύο. Τα ΜΜΕ όπως και η «κρίση» πορεύονται σε παράλληλες πορείες. Παρακολουθούμε το μέλλον να γεννιέται. Συμβαίνουν θαυμαστά πράγματα, που μας πάνε πιο κοντά σε έναν Αθρώπινο πλανήτη, και την ίδια στιγμή συμβαίνουν σημεία και τέρατα που με κάνουν να φρίττω για το πόσο βλαβερό για τον πλανήτη είναι το είδος στο οποίο ανήκω. Διάβασα πρόσφατα σε ένα βιβλίο του Δημήτρη Νανόπουλου ότι η εποχή του «διακτινισμού», της τηλεμεταφοράς δηλαδή, δεν είναι και πολύ μακριά. Αυτό είναι μέλλον. Αλλά ζούμε ταυτόχρονα το μέλλον και το παρελθόν σαν ένα τραγελαφικό και φριχτό ενδεχομένως γύρω-γύρω-όλοι όπου πάντα λείπει ένα κάθισμα. Ελπίζω να βρουν κάθισμα και ο Άνθρωπος και ο πλανήτης. Τότε, τα ΜΜΕ θα είναι εκεί για να το καταγράψουν. Μπορεί όχι με τη μορφή των ΜΜΕ που ξέρουμε αλλά ―ίσως― με μια ολοκληρωτική δικτύωση όλων με όλα. Μέχρι τότε, πάντα το μεγαλύτερο έλλειμα θα είναι στην Παιδεία.
Η εξουσία πιστεύετε, φιμώνει τις τέχνες από φόβο ή από ανικανότητα να τις στηρίξει;
Η Εξουσία κολακεύει συνήθως τα στοιχείο διαχρονικότητας της τέχνης. Από την άλλη μεριά χλευάζει υπογείως τους καλλιτέχνες για την εγγενή αδυναμία τους να δώσουν χειροπιαστά προϊόντα, τροφές, εργαλεία, νόμους, καθίσματα, κανάτια και άλλα τέτοια χρήσιμα και χρηστικά στην κοινωνία. Η Εξουσία και οι Εξουσιαστές, αν πίστευαν στην κοινωνική αξία της τέχνης, πέρα από κάποιο «επενδυτικό» ενδιαφέρον, δεν θα ήταν Εξουσία και Εξουσιαστές. Θα έκαναν άλλη δουλειά ή τέχνη.
Η καθαρή Τέχνη, απ’ τη μεριά της, κατηγορεί την Εξουσία για την αδυναμία της να αναστοχάζεται και την ανικανότητά της να είναι διαχρονική και κοινά αποδεκτή παρ’ όλο που είναι υποχρεωμένη να παράγει αποτελέσματα, τροφές, εργαλεία, νόμους και άλλα τέτοια χρήσιμα και χρηστικά για όλους και να χρηματοδοτεί τις Εφαρμοσμένες Τέχνες ως συστατικό στοιχείο του πολιτισμού τον οποίον θέλει να αφήσει πίσω της.
Στο βαθμό που η Εξουσία απειλείται από την αναστοχαστική Τέχνη, δεν τη φιμώνει εντελώς. Απλώς αναδεικνύει τους καλλιτέχνες που υποτάσσονται στην εκάστοτε εξουσία αναγκάζοντας τους υπόλοιπους (καλλιτέχνες) να κάνουν κάτι χρήσιμο για βιοπορισμό όπως η διαφήμιση, το μπάλωμα υποδημάτων ή η συγγραφή ανούσιων ποιημάτων για ημερολόγια. Οι περιπτώσεις κατά τις οποίες ένας καλλιτέχνης διώχθηκε για το καθαρώς καλλιτεχνικό του έργο ―κι όχι το πολιτικό― είναι σπάνιες. Μόνο όταν οι καλλιτέχνες ιδεολογικοποιούν την τέχνη τους, θέτοντάς την στην υπηρεσία των «αντιπολιτευομένων», κινδυνεύουν. Είτε στο σπίτι τους, είτε σε ένα εργοστάσιο είτε σε κάποιο στρατόπεδο εργασίας.
Οι τρόποι που χρησιμοποιεί η (εκάστοτε) Εξουσία για να φιμώσει τους εχθρικούς προς αυτήν καλλιτέχνες είναι κυρίως η σιωπή, η δυσφήμιση, η διαβολή, η συκοφαντία, η έκθεσή τους στο κοινό ως βλάσφημων και αντίθετων με τα χρηστά ήθη κι άλλα παρόμοι. Και δεν νομίζω ότι διαφέρουν και πάρα πολύ από τις τεχνικές που ασκούν μερικοί «καταξιωμένοι» καλλιτέχνες απέναντι σε διαφωνούντες ή απειλητικούς (σε επαγγελματικό επίπεδο) συναδέλφους τους. Αλλά, μπορεί να πει κάποιος ότι κι αυτό είναι μια μορφή άσκησης εξουσίας.
Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο λόγος που ο Έλληνας αφήνει την τύχη του στα χέρια των άλλων;
Δεν νομίζω ότι όλοι οι Έλληνες αφήνουν συνειδητά την τύχη τους στα χέρια των άλλων. Αλλά για όσους το κάνουν, πιστεύω ότι ευθύνονται τόσο η άγνοια όσο κι ο φόβος απέναντι στην Ελευθερία, στην Ευθύνη και στη Δέσμευση. Όσο δεν είσαι υποχρεωμένος να αναλάβεις την Ευθύνη για την Ελευθερία τη δική σου και των άλλων και δεν Δεσμεύεσαι να το κάνεις, τόσο πιο εύκολα αφήνεσαι στα χέρια των Εξουσιαστών σου. Άλλωστε, είναι πάντα πιο εύκολο να βρίζεις τους άλλους παρά τον καθρέφτη.
Αν σας όριζαν για λίγα λεπτά της ώρας «νομοθέτη», ποιο νόμο θα θέτατε σε εφαρμογή;
Τον Νόμο της Ισόβιας συνταξιοδότησης όλων των Ελλήνων πολιτών πάνω από τα 65 με ποσόν (κατ’ ελάχιστον) ίσο με το 80% του μισθού του Προέδρου του Αρείου Πάγου που να ανεβαίνει ανάλογα με τις εισφορές που έχει καταβάλλει ο συνταξιοδοτούμενος. Αλλά επειδή δεν υπάρχει τέτοιος νόμος, μάλλον δεν θα μπορούσα να τον θέσω σε εφαρμογή. Οπότε θα έψαχνα για κάτι άλλο. Όπως, ας πούμε, αυτόν από το Σύνταγμα: Άρθρο 2, §1: «O σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας.»
Αν μια κακιά μάγισσα σαν έκανε με το ραβδί της ζώο, τι θα θέλατε να είστε;
Καλός άνθρωπος. Κι αυτό ζώο είναι. Αρκετά σπάνιο όμως.
Πιστεύετε στα όνειρα;
Πιστεύω. Και πολλές φορές κάνω ό,τι μπορώ για να βγουν αληθινά. Τα όνειρα. Όχι οι εφιάλτες.
Αν σας ζητούσε ένα παιδί μια συμβουλή, τι θα του λέγατε;
Συμβουλή για τη ζωή του ή για το πώς να φτιάξει μια βαρκούλα από φλούδα πεύκου; Το δεύτερο (η βαρκούλα από φλούδα πεύκου) είναι πιο εύκολο και μπορώ να δώσω πολλές συμβουλές. Για το πρώτο (μια γενική συμβουλή ζωής) το μόνο που έχω να πω είναι ένα ρητό του Σενέκα: «Δεν φταίει η δυσκολία των πραγμάτων για το ότι δεν προσπαθούμε. Τα πράγματα είναι δύσκολα επειδή δεν προσπαθούμε.»
Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1954.
Το 1983 έκανα την πρώτη και τελευταία ατομική μου έκθεση ζωγραφικής στην Αίθουσα Τέχνης «Συλλογή», στην Αθήνα. Έχω συμμετάσχει σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής.
Από το 1973 μέχρι το 1976 παρακολούθησα μαθήματα Γραφιστικής στη Σχολή Δοξιάδη (Α.Τ.Ο.)
Από το 1978 μέχρι το 1980 έκανα τη Στρατιωτική μου θητεία.
Από το 1981 μέχρι το 1983 έκανα μάθημα τρομπέτας με τον Νίκο Ξανθούλη στο Ωδείο Αθηνών.
Από το 1979 (μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015) δηλώνω στην εφορία Ζωγράφος, Γραφίστας, Εικονογράφος και Κειμενογράφος.
Είμαι ερασιτέχνης ξυλουργός και έχω φτιάξει αρκετά έπιπλα και μικροέπιπλα για το σπίτι μας.
Από το 2007 γράφω παραμύθια, μυθιστορήματα και άλλα κείμενα.
Το 2010 εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ το πρώτο νεανικό παιδικό μυθιστόρημά μου, με τίτλο “Ο Πιοζ Νάμε και οι πέντε γάτες” (έπαινος Κύκλου του Ελλ. Παιδικού Βιβλίου για πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα 2011, short list του περιοδικού Διαβάζω για νεανική λογοτεχνία 2011, short list για το Κρατικό Βραβείο 2012).
Το δεύτερο βιβλίο μου, «Η Εβίτα που νίκησε τα Αποθαρρύνια», με εξώφυλλο και εικόνες δικές μου, εκδόθηκε από τις Εκδόσεις Πατάκη και κυκλοφορεί από τον Ιούνιο του 2015. Τον Μάρτιο του 2016 ήταν υποψήφιο για το Βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού παιδικού Βιβλίου/Ελλ. Τμήμα της ΙΒΒΥ, για το βιβλίο μικρής φόρμας για παιδιά.
Είμαι μέλος του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, Ελλ. Τμήμα της ΙΒΒΥ, από το 2009.
Γραπτά μου έχουν δημοσιευτεί και δημοσιεύονται σε διάφορα περιοδικά, έντυπα και ηλεκτρονικά, και σε άλλους τόπους (sites, blogs) του διαδικτύου.
Γράφω τακτικά στο ηλεκτρονικό περιοδικό www.iporta.gr
και στο magaz!ne (www.bonusmallmag.gr)
Blog: https://kostismakris.wordpress.com/
(Για τον ΑΥΛΟΓΥΡΟ και τον Παύλο Ανδριά)
