Καθώς ο πλανήτης επιστρέφει σιγά σιγά σε κανονικούς ρυθμούς, από την πανδημία της COVID-19, το κοινωνικό άγχος αυξάνεται. Σχεδόν οι μισοί Αμερικανοί αγωνιούν να προσαρμοστούν ξανά στις διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις, σύμφωνα με την έρευνα Stress in America που πραγματοποιήθηκε από την Αμερικανική Οσπονδονδία Ψυχολογίας.
Το κοινωνικό άγχος, επηρεάζει περίπου 15 εκατομμύρια Αμερικανούς σε κάποια φάση της ζωής τους, σύμφωνα με την Ένωση Άγχους και Κατάθλιψης της Αμερικής. Το κοινωνικό άγχος εμφανίζεται στις οικογένειες, παρόμοια με άλλες καταστάσεις ψυχικής υγείας. Το άγχος μπορεί επίσης να προκληθεί από καταστάσεις όπως φυσικές καταστροφές, τραυματικά γεγονότα και παγκόσμιες κρίσεις όπως η πανδημία COVID-19.
«Τα ζητήματα άγχους έφτασαν στο υψηλότερο σημείο όλων των εποχών κατά τη διάρκεια της πανδημίας και επηρέασαν σοβαρά τις ζωές των ανθρώπων», λέει στο health.usnews.com η Δρ. Debra Kissen, επικεφαλής του Light on Anxiety CBT Treatment Centers, η οποία χρησιμοποιεί γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία για να εντοπίσει τις παράλογες σκέψεις και να τις αντικαταστήσει με ρεαλιστικές.
«Η COVID-19 έδωσε σε όσους είχαν κοινωνικό άγχος μια καλή δικαιολογία για να αποφύγουν κοινωνικές καταστάσεις, αλλά με τα πράγματα να ανοίγουν ξανά, υπάρχει δημόσια πίεση για τους ανθρώπους να αρχίσουν να επανεμφανίζονται στην κοινωνία και αυτό το έκανε ιδιαίτερα δύσκολο για όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα άγχους».
Τι είναι το κοινωνικό άγχος;
Όλοι ζουν με ένα ορισμένο επίπεδο άγχους. Ίσως είναι φόβος να μιλάτε στη δουλειά, να συμμετέχετε σε συλλόγους ή αθλητικές ομάδες επειδή δεν θα αισθάνεστε ευπρόσδεκτοι ή να συμμετέχετε σε πάρτι της γειτονιάς όπου δεν γνωρίζετε πολλά άτομα. Μία από τις πιο κοινές μορφές κοινωνικού άγχους είναι η δημόσια ομιλία – κάτι με το οποίο σχεδόν όλοι μπορούν να συσχετιστούν.
Τα μέτρια επίπεδα άγχους είναι υγιή για την αποφυγή βλάβης, τη γρήγορη δράση και τη βελτίωση της απόδοσης. «Κάποιο άγχος μπορεί να είναι ευεργετικό και να μας βοηθήσει να αποδίδουμε καλύτερα, όπως να μας παρακινεί να προετοιμαστούμε για ομιλίες», λέει ο κοινωνικός λειτουργός Ken Goodman, συγγραφέας του «The Anxiety Solution Series», ενός 12ωρου ηχητικού προγράμματος αυτοβοήθειας. «Ο κορωνοϊός προκάλεσε πολύ άγχος που μας υπενθύμισε να παραμείνουμε ασφαλείς, αλλά δυστυχώς θα έχει μόνιμο αντίκτυπο για μερικούς ανθρώπους πολύ μετά το τέλος της πανδημίας».
Η καθοριστική πτυχή του κοινωνικού άγχους είναι ένας έντονος φόβος να κριθεί, να αξιολογηθεί αρνητικά ή να απορριφθεί σε μια κοινωνική κατάσταση ή μια κατάσταση απόδοσης. «Το κοινωνικό άγχος συχνά χαρακτηρίζεται από υπερβολική ντροπαλότητα, καθώς και από ντροπή και αμηχανία για κοινωνικές καταστάσεις όταν υπάρχει υπερβολική ανησυχία ή ανησυχία για το τι θα σκεφτούν οι άνθρωποι για εσάς», λέει ο Δρ David H. Rosmarin, αναπληρωτής καθηγητής στο Harvard Medical και ιδρυτής και διευθυντής του Κέντρου για το Άγχος στη Νέα Υόρκη.
Ο Rosmarin συνεχίζει: «Όλοι μας έχουμε διαφορετικές προσωπικότητες – μερικοί από εμάς είναι εξωστρεφείς ή εσωστρεφείς – και κανένα από αυτά δεν είναι διαταραχές από μόνο του. Γίνεται πρόβλημα όταν τα αγχώδη συναισθήματα παρεμποδίζουν τον τρόπο ζωής και οδηγούν σε σημαντική αγωνία».
Συμπτώματα κοινωνικού άγχους
Όσοι ζουν με κοινωνικό άγχος μπορεί να βιώσουν όχι μόνο έντονα συναισθηματικά συναισθήματα, αλλά και σωματικά συμπτώματα. Όταν αντιμετωπίζετε μια κοινωνική κατάσταση, αυτά τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
Γρήγορος καρδιακός ρυθμός
Ναυτία
Ιδρώνοντας
Πλήρεις κρίσεις πανικού
Αν και αναγνωρίζουν ότι ο φόβος τους είναι υπερβολικός και παράλογος, τα άτομα με κοινωνική αγχώδη διαταραχή συχνά αισθάνονται ανίσχυρα απέναντι στο άγχος τους.
Ποια είναι τα παραδείγματα υπερβολικής ντροπαλότητας; Ένα άτομο με κοινωνικό άγχος ψωνίζει σε ένα κατάστημα και φεύγει συνειδητοποιώντας ότι ξέχασε ένα αντικείμενο αλλά δεν θα επέστρεφε στο κατάστημα γιατί θα ανησυχούσε τι μπορεί να σκεφτεί ο ταμίας. Οι άνθρωποι αποφεύγουν να πηγαίνουν στο γυμναστήριο γιατί ανησυχούν τι θα σκεφτούν οι άλλοι για τη ρουτίνα άσκησής τους. Ίσως το άτομο αποφεύγει να οδηγήσει αυτοκίνητο επειδή φοβάται να πάθει αυτοκινητιστικό ατύχημα και θα πρέπει να αλληλεπιδράσει με άλλον οδηγό.
Συνέπειες Κοινωνικού Άγχους
Όταν το κοινωνικό άγχος επιμένει, μπορεί να οδηγήσει σε πολλαπλές συνέπειες όπως:
Απομόνωση
Μοναξιά
Κατάθλιψη
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Χαμηλότερα ακαδημαϊκά και αθλητικά επιτεύγματα
Κατάχρηση ουσιών
Ένας από τους κύριους τρόπους με τους οποίους το κοινωνικό άγχος επηρεάζει τους ενήλικες είναι στην εργασία, κάτι που μπορεί να εμποδίσει την πρόοδο στη δουλειά τους. «Όταν κάποιος είναι πολύ ήσυχος κατά τη διάρκεια συναντήσεων ή τηλεφωνημάτων επειδή είναι νευρικός να πει κάτι, είναι πιθανό το αφεντικό ή οι συνάδελφοί του να τον θεωρήσουν ότι δεν ενδιαφέρονται και έτσι να παραδοθούν για προαγωγές ή άλλες ευκαιρίες σταδιοδρομίας», Rosmarin λέει.
Η ανάπτυξη σχέσεων με φίλους ή ρομαντικούς συντρόφους μπορεί να είναι πρόκληση και για όσους έχουν κοινωνικό άγχος. Είναι σύνηθες ότι τα άτομα με κοινωνικό άγχος αποφεύγουν να βγαίνουν ραντεβού λόγω της αγωνίας και του φόβου για το τι μπορεί να σκεφτούν οι άλλοι για αυτούς κατά τη διάρκεια ενός ραντεβού. Οι διαδικτυακές γνωριμίες είναι συχνά ένας χρήσιμος τρόπος για τα άτομα με κοινωνικό άγχος να ξεπεράσουν τους φόβους τους και να γνωρίσουν άλλα άτομα μέσω γραπτών μηνυμάτων ή FaceTime πριν συναντηθούν προσωπικά.
Πώς να ξεπεράσετε το κοινωνικό άγχος
Για να ελαχιστοποιηθούν οι ανήσυχες σκέψεις, οι γιατροί και οι θεραπευτές συνιστούν να αντιμετωπίζονται πρώτα οι αγχώδεις συμπεριφορές. «Οι αγχώδεις συμπεριφορές διατηρούν το άγχος και κάνουν δύσκολο να σπάσεις τον κύκλο. Δεν μπορείς να ξεπεράσεις τον φόβο των ανελκυστήρων αν δεν μπεις σε ένα ασανσέρ», λέει ο Goodman.
Για να ξεκινήσετε να απελευθερώνεστε από το άγχος, ο εντοπισμός των καταστάσεων που αποφεύγετε είναι το πρώτο βήμα. «Πρόκειται για την ανοχή της αβεβαιότητας και της αγωνίας σε συχνή βάση και αυτό βοηθά στη μείωση του φόβου και του άγχους», εξηγεί ο Goodman. Μερικά παραδείγματα λήψης ενός πρώτου βήματος περιλαμβάνουν: φορώντας μια μάσκα αντί για διπλή μάσκα, επιστροφή στο γραφείο μία ή δύο ημέρες την εβδομάδα, συμμετοχή σε ένα πάρτι για μια ώρα ή μετάβαση στο εμπορικό κέντρο για να συνηθίσετε να βρίσκεστε ξανά με κόσμο.
Μπορεί το κοινωνικό άγχος να θεραπευτεί;
Με τη βοήθεια γιατρών και θεραπευτών, το κοινωνικό άγχος μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας ή CBT, που βοηθά στην αντικατάσταση των παράλογων σκέψεων με ρεαλιστικές ιδέες και βοηθά τους ανθρώπους να κατανοήσουν διαφορετικές στρατηγικές αντιμετώπισης για τη διαχείριση καταστάσεων. Αντιμετωπίζονται συγκεκριμένες καταστάσεις που προκαλούν άγχος για την κατανόηση της βασικής αιτίας με σαφείς ενέργειες για το πώς να υιοθετήσετε μια πιο υγιή σκέψη για το μέλλον.
Οι γιατροί μπορεί επίσης να συστήσουν φάρμακα όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα οποία έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν στη διαχείριση του άγχους. Συνήθως συνταγογραφούνται εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης, ή SSRI, και ο αναστολέας επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης, ή SNRI, βενλαφαξίνη. Άλλα φάρμακα περιλαμβάνουν αντι-αγχώδεις παράγοντες που ονομάζονται βενζοδιαζεπίνες και β-αναστολείς.
«Θα είστε καλύτερα αν αναλάβετε δράση νωρίτερα και δεν κάθεστε στο σπίτι και σκέφτεστε τις ανησυχίες σας», λέει η Kissen. «Το να αντιμετωπίζετε τους φόβους δεν είναι ποτέ εύκολο, αλλά υπάρχουν μικρά βήματα που μπορούν να γίνουν για να ανακτήσετε τη ζωή σας», καταλήγει.