Φέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από τότε που καταργήθηκε το πολυτονικό σύστημα. Τι είναι όμως το πολυτονικό σύστημα και πότε καταργήθηκε;
Τι είναι το πολυτονικό σύστημα;
Η ελληνική γλώσσα πλέον διαθέτει ένα τονικό σημάδι, την οξεία. Στο πολυτονικό σύστημα υπάρχουν τρία τονικά σημεία: η οξεία (΄), η βαρεία (`) και η περισπωμένη (∼). Οι λέξεις που αρχίζουν από φωνήεν, δίφθογγο ή -ρ- παίρνουν πνεύμα. Τα πνεύματα είναι δύο: η ψιλή (’) και η δασεία (‘). Στην αρχαία ελληνική σημειώνεται επίσης η υπογεγραμμένη, η οποία μπαίνει κάτω από ορισμένα φωνήεντα, όπως: ῳ,ᾳ,ῃ. Είναι συνήθως χαρακτηριστικό της δοτικής -πτώση σήμερα κατηργημένη- της υποτακτικής κ.ά.
Οι αρχαίοι Έλληνες, οι τόνοι και τα πνεύματα
Αντίθετα με την ευρέως διαδεδομένη άποψη, το πολυτονικό σύστημα δεν είναι τόσο παλιό όσο η ελληνική γλώσσα. Οι αρχαίοι Έλληνες όχι μόνο δεν είχαν τόνους, αλλά έγραφαν με κεφαλαία γράμματα. Δεν υπήρχαν επίσης κενά μεταξύ των λέξεων και σημεία στίξης.
Πότε εμφανίστηκε το πολυτονικό σύστημα;
Η ανάγκη υιοθέτησης τόνων γεννήθηκε στα ελληνιστικά χρόνια, όταν ξένοι λαοί άρχισαν να μαθαίνουν την ελληνική. Πέρσες, Αιγύπτιοι, Ιουδαίοι στα εδάφη που είχε κατακτήσει ο Μέγας Αλέξανδρος μάθαιναν ελληνικά, δεν ήξεραν, όμως, πού τονίζονται οι λέξεις. Το 200 π.Χ. ο Αριστοφάνης ο Βυζάντιος επινόησε τα τονικά σημάδια και τα πνεύματα, ώστε να διευκολυνθεί η εκμάθηση της προφοράς της ελληνικής. Στα Βυζαντινά χρόνια καθιερώθηκε η χρήση της μικρογράμματης γραφής (9ος αι. μ.Χ.), οπότε και γενικεύθηκε το σύστημα αυτό των τόνων και των πνευμάτων. Ήδη όμως από τότε δεν είχε πρακτική σημασία. Οι Νεοέλληνες κληρονόμησαν το πολυτονικό σύστημα από τους Βυζαντινούς. Δεν εξυπηρετούσε, όμως, πλέον πρακτικούς σκοπούς, παρά μόνο συναισθηματικούς, συνδέοντας το σύγχρονο Έλληνα με τους ένδοξους προγόνους.
Η απόφαση για την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος
Το 1976 καθιερώθηκε η δημοτική γλώσσα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και λειτουργίες του κράτους. Υπουργός Παιδείας ήταν ο Γεώργιος Ράλλης με κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Όταν το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε την εξουσία το 1981, θέλησε να καταργήσει το πολυτονικό σύστημα. Υπουργός Παιδείας ήταν ο Ελευθέριος Βερυβάκης. Το ΠΑΣΟΚ προχώρησε στη σύσταση επιτροπής, σκοπός της οποίας θα ήταν η μελέτη και η εισήγηση της καθιέρωσης του μονοτονικού, ο τρόπος εφαρμογής και οι κανόνες. Μέλη της επιτροπής ήταν οι: Εμμανουήλ Κριαράς, Φάνης Κακριδής, Χρίστος Τσολάκης, Βασίλειος Φόρης, Δημήτρης Τομπαϊδης, Αριστείδης Βουγιούκας, Χρίστος Μιχαλές, Απόστολος Κοτλίτσας, Αλόη Σιδέρη.
Διαβάστε τη συνέχεια ΕΔΩ