Λίγες ώρες έμειναν για τον ερχομό του νέου έτους και όλα είναι έτοιμα, δίχως να ξεχνάμε τις παραδόσεις και τον πλούτο που κουβάλησαν οι πρόγονοί μας, από τον τόπο τους…
Κάλαντα από τη Μικρά Ασία
Στην αρχή του Ιανουαρίου
Εις την πρώτη του μηνός
Ήρθα να σας χαιρετίσω
Δούλος σας ο ταπεινός
Ο Βασίλειος ο Μέγας
Να ’ναι πάντα βοηθός
Και στην οικογένεια σας
Να ’ναι πάντα οδηγός
Έχω κι άλλα να σας πω
Μα δεν έχω τον καιρό
Σας αφήνω, καληνύχτα
Κι αύριο με το καλό
Την Πρωτοχρονιά γιορτάζει το σπίτι και η οικογένεια. Καλή Χρονιά, καλή χρονιά, χαρούμενη καλή Πρωτοχρονιά. Όλοι ετοιμάζονται για να υποδεχτούν τον καινούργιο χρόνο. Στο δεντράκι από κάτω υπήρχαν τα δώρα. Δίπλα η βασιλόπιτα με το φλουρί μας περιμένει. Σε ένα τραπεζάκι έπαιζαν χαρτιά με ρεβύθια και κουκιά. Πάντα στο σπίτι υπήρχε μουσική, χόρευαν και τραγουδούσαν.
Ο καινούργιος χρόνος ήρθε, γέρε χρόνε φύγε τώρα, ήρθε ο νέος, τι χαρά!
Η ώρα της Βασιλόπιτας
Επάνω σε έναν δίσκο έρχεται η βασιλόπιτα. Ο νοικοκύρης την παίρνει, την σηκώνει προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Βορράς, Νότος, Ανατολή, Δύση. Την σταυρώνει. Το πρώτο κομμάτι του Χριστού, το δεύτερο της Παναγίας, του σπιτιού, των ζώων και το δικό του. Από μια φέτα κατά σειρά. Σε όποιον πέφτει το φλουρί, είναι ο τυχερός της χρονιάς και πάει για ποδαρικό σε σπίτια και μαγαζιά. Αν υπάρχει ναυτικός ή ξενιτεμένος στο σπίτι, του κόβουν κι εκείνου κομμάτι.
Ο νοικοκύρης πάει στα ζώα. Σε ένα λεκανάκι έχει ανάλογα κομμάτια βασιλόπιτα. Πηγαίνει στον στάβλο, ανοίγει την πόρτα, δυναμώνει τη λάμπα θυέλλης και τα φωνάζει να σηκωθούν με τη σειρά. Πάει κοντά, τα χαϊδεύει και τους δίνει από ένα κομματάκι. Το πρωί, όποιο ήταν τυχερό, έπρεπε να πάρει γύρο όλο το σπίτι, το οικόπεδο, τα κτήματα, όσα μπορούσε.
Ώρα για ύπνο. Καληνύχτα, Καλή Χρονιά. Ευχές και γέλια.
Πρωτοχρονιά μεσημέρι περιμένει μια ελαφριά κοτόσουπα. Στο τραπέζι πρώτο το Χριστόψωμο. Ο πατέρας το σηκώνει, το σταυρώνει, το κόβει και μας δίνει από μια φέτα στη σειρά. Προσευχή, ευχές και καλή μας όρεξη.
Καλή χρονιά, καλή χρονιά, χαρούμενη καλή Πρωτοχρονιά!
Γράφει η Ηρακλειώτισσας συγγραφέας και ιστοριογράφος Ελένη Γκαρμάτη-Πάρλαλη
