Αβαγιανός, το λουλούδι της λογοτεχνίας…

Ο αβαγιανός είναι η αγριολεβάντα, αρωματικό φυτό με μπλε λουλούδια. Από την βαγιά, που ανάγεται στο αρχαίο βαίς, λέξη κοπτικής καταγωγής από την ίδια λέξη και τα βάγια. Ο αβαγιανός  ακούγεται κυρίως στην Λέσβο, αλλά και...

στην λογοτεχνία χρησιμοποιείται. Μόνο στο μνημειώδες Ελληνοαγγλικό λεξικό του Γεωργακά, από το οποίο έχει εκδοθεί μόνο το γράμμα Α έχει την λέξη. Είναι και επώνυμο.

Επειδή ο αβαγιανός ανθίζει κοντά στο Πάσχα, είναι από τα κατεξοχήν λουλούδια  του πασχαλιάτικου διάκοσμου, ιδίως στον Επιτάφιο: «Ύστερα ερχόταν το κουβούκλιο  από τον Επιτάφιο, χαμένο κάτω από τις βιόλες και τους αβαγιανούς» (Μυριβήλης, Ο Βασίλης ο Αρβανίτης), ή «Η δάφνη, η μυρσίνη, ο βασιλικός, το δεντρολίβανο, ο αβαγιανός, ήτανε αγιασμένα» (Κόντογλου).

Την λέξη την χρησιμοποιεί κατ’ επανάληψη, σαν μοτίβο ο Δ. Λιαντίνης: «Στους δρόμους που γκιζέριζα καθώς γιουδαίοι και ατσίγγανοι/ ό,τι έσπερνες εθέριζα, αβαγιανούς και ρίγανη». Και ο Π. Κριναίος: «ν’ αποθέσει στα πόδια της Θεοτόκου ένα μάτσο από αβαγιανό και θυμάρι» - αντέχεται τόση ευωδιά;