Αποκριά, Καρναβάλι, ημέρες γλεντιού, μεταμφίεσης ξενοιασιάς, αλλά παράλληλα και μέρες ψυχικής και σωματικής προετοιμασίας του ανθρώπου για να βιώσει το Θείο Πάθος και την Ανάσταση του Σωτήρα Χριστού.
Η λέξη αποκριά ετυμολογικά, σημαίνει μακριά από το κρέας. Περιλαμβάνει τις τρεις εβδομάδες πριν από την Μεγάλη Σαρακοστή, που μας ανοίγει το Τριώδιο. Η περίοδος αυτή προσδιορίζεται από τις Κυριακές του «Τελώνου και Φαρισαίου», του «Ασώτου», των «Απόκρεω» και της «Τυρινής». Η Μεγάλη Σαρακοστή ξεκινά από την Καθαρά Δευτέρα.
Αποκριά λαογραφικά, είναι η περίοδος αυτή που συνδυάζεται με το έθιμο του «Καρνάβαλου» που είναι η θεότητα της Αποκριάς. Είναι έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας, του «μασκαρέματος».
Για την προέλευσή του, υπάρχουν πολλές εκδοχές, όπως: τα Σατουρνάλια ή τα Λουπερκάλια των Ρωμαίων, η μεταφορά των Καλανδών, πάλι των Ρωμαίων, αλλά και από την πιθανή συγχώνευση εθίμων που υφίστανται από την αρχαιότητα και έχουν σχέση με την αναγέννηση της φύσης.
Μια άλλη επίσης εκδοχή, είναι ότι οι απόκριες έχουν προέλευση Θρακική, και προέρχονται από την λατρεία του Θεού του κρασιού και του κεφιού, αλλά και της ζωής και της αναπαραγωγής, του Διονύσου.
Ο Διόνυσος είχε μαζί του τους Σάτυρους και τους Σελινούς, οι οποίοι έβαζαν στα κεφάλια τους στεφάνι από κισσό, φόραγαν μάσκες, και ντύνονταν με δέρματα ζώων. Οι λάτρεις του Διόνυσου ζαλισμένοι από το κρασί του Βάκχου, χυδαιολογούσαν, θορυβούσαν, και χόρευαν.
Οι Διονυσιακές και Βακχικές αυτές γιορτές, είχαν σχέση με το τέλος του χειμώνα, και τον ερχομό της άνοιξης. Συμβόλιζαν την εποχή που η γη «ξυπνά» από την χειμερία νάρκη, και αναγεννάτε. Για τους αρχαίους λαούς ο κύκλος αυτός της αναγέννησης της φύσης, είχε σχέση και με τις ανθρώπινες ψυχές και συμβολίζονταν με το φόρεμα της μάσκας.
Από όπου, όμως κι αν προέρχονται, το μόνο σίγουρο είναι ότι γιορτάζονται και βιώνονται δυναμικά από το λαό μας.
Σε όλες σχεδόν τις περιοχές της πατρίδας μας, οι Αποκριές γιορτάζονται με τον ίδιο τρόπο, με μικρές διαφορές ή παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή.
Καλλιόπη Γραμμένου
Παιδαγωγός-Δημοσιογράφος
