Η εκκλησία μας από την ημέρα της «Μικρής Αποκριάς»,14 Νοεμβρίου, τηρεί σαρανταήμερη νηστεία μέχρι τα Χριστούγεννα, τη λεγόμενη «Μικρή Σαρακοστή».
Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών υπάρχουν σημαντικές γιορτές, αρχή γενομένης στις 14, του Αγίου Φιλίππου.
Την ημέρα αυτή, επικρατεί «μερική» νηστεία, δηλαδή ο λαός μας συνηθίζει να τρώει ψάρι και αποφεύγει να τρώει κρέας, αβγό και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Κατά την παράδοση, λέγεται ότι ο Άγιος ήταν γεωργός και απόκρευε στο χωράφι του. Την ημέρα αυτή οι γυναίκες των γεωργών συνηθίζουν να φτιάχνουν μακαρόνια με ζυμάρι και να τα πηγαίνουν στα χωράφια, για να «αποκρεύουν» με τους άντρες τους.
Η επόμενη γιορτή που ακολουθεί είναι τα Εισόδια της Θεοτόκου στις 21 του μήνα, που θεωρείτε σταθμός για την περίοδο της χειμερινής σποράς. Γι’ αυτό το λόγο έχουν δώσει και στην Παναγία τα ονόματα Μεσοσπορίτισσα, Πολυσπορίτισσα, Αρχισπορίτισσα και Ξεροσπορίτισσα.
Άλλη συνήθεια της ημέρας αυτής είναι οι μετεωρολογικές παρατηρήσεις. «Εάν στις 21 έχει συννεφιά, θα έχουμε βαρυχειμωνιά, εάν κάνει ξαστεριά για τις επόμενες 40 μέρες θα’ χει καλοκαιρία». «Τα σπαρτά που σπέρνονται μέχρι τις 21 Νοεμβρίου, φυτρώνουν αμέσως, αυτά που θα φυτευτούν μετά, πρέπει να περάσουν 40 μέρες για να φυτρώσουν».
Ακολουθεί στις 25 του μήνα, η γιορτή της πολυεπιστήμων Αγίας Αικατερίνης. Η Αγία υπήρξε αρκετά όμορφη, έξυπνη και μορφωμένη κοπέλα της εποχής της. Είχε γνώσεις κλασικές, γνώριζε όλες τις επιστήμες, τις φιλοσοφικές σχολές και τη Χριστιανή (ήξερε καλά το δογματικό και τις γραφές). Γι’ αυτό το λόγο ίσως, θεωρείται προστάτιδα του σπουδαστικού κόσμου, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό.
Την επομένη του Αγίου Στυλιανού, είναι μια γιορτή που είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα παιδιά και τη γυναίκα-μητέρα, αλλά και από τη σύνδεση του ονόματός του με το ρήμα στυλώνω, θεωρείται «στύλος» προστασίας και υγείας. Επίσης θεωρείται προστάτης των «νόθων» παιδιών.
Κατά την παράδοση, κάποτε σ’ ένα χωρίο οι κάτοικοι κυνηγούσαν να πάρουν το παιδί που γέννησε μια γυναίκα παράνομα. Ο Άγιος έκρυψε το βρέφος μέσα στη μακριά γενειάδα του κι έτσι γλίτωσε από τους διώκτες του.
Στο τέλος του μήνα (30/11), γιορτάζουμε τον Άγιο Αντρέα πολιούχο της Πάτρας. «Το κρύο αντριεύει-δυναμώνει» την ημέρα αυτή ή «τα σπαρτά και η καρποφορία αυξάνονται», λόγω της παρετυμολογίας Ανδρέας-ανδρείος, αντρειεύομαι.
Συνήθεια της ημέρα αυτής είναι να φτιάχνουν τηγανίτες, κι όποιος δεν κάνει θα «του τρυπήσει το τηγάνι του», γι’ αυτό κι ο Άγιος λέγεται και Τρυποτηγανάς ή Τρυποτηγανίτης.
Καλλιόπη Γραμμένου
Δημοσιογράφος-Παιδαγωγός
