Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιώργος Αράπογλου, γράφει στη γραφομηχανή για τον «ΚΩΔΙΚΟΣ ’21: Η επόμενη ημέρα»…
Από την «ελευθερία» της καθημερινότητας στην «αιχμαλωσία» της ζωής μας, λόγω του COVID -19. Πόσο σας επηρέασε αυτή η αλλαγή;
Όπως την συντριπτική πλειονότητα των συνανθρώπων μας, αφάνταστα. Ξεκινώντας από τις εργασιακές ανατροπές, με όποιες οικονομικές απώλειες έφερε αυτή και, κατά συνέπεια, αδυναμία εκπλήρωσης των υποχρεώσεων, το οποίο είναι το πιο ασήμαντο, στα πιο ουσιώδη: Αποστάσεις από αγαπημένα πρόσωπα, αδυναμία απόλαυσης των μικρών χαρών της καθημερινότητας, που δίνουν αξία στη ζωή, αβεβαιότητα για το μέλλον, άγχος και αϋπνίες. Η απώλεια ανθρώπων που δεν είχα την ευκαιρία να αποχαιρετίσω. Το κενό ως απάντηση στο «γιατί μπαμπά;» του τρίχρονου γιου μου. Και, πάνω από όλα, ο συνεχής φόβος μην γίνει το «λάθος». Υπήρχαν και καλές στιγμές. Η οικογένεια πέρασε χρόνο μαζί, γνωρίστηκε ξανά, βρήκε καινούριους κώδικες, έχτισε περισσότερο στα ήδη γερά θεμέλια. Σε αυτό το κομμάτι νιώθω αρκετά τυχερός.
Μέσα σ’ αυτό το χρονικό διάστημα πως λειτουργήσατε και τι ήταν αυτό που σας έλειψε περισσότερο;
Δεδομένου ότι μου είχε «λείψει» αρκετά το σπίτι μου, προσπάθησα να χτίσω μια καινούρια καθημερινότητα, απολαμβάνοντας, στην αρχή τουλάχιστον, τις μικρές γωνιές του που η μέχρι τότε κατάσταση δεν μου έδινε τη δυνατότητα να ευχαριστηθώ. Έκανα μικρές δουλειές που άφηνα για καιρό πίσω. Διάβασα πολύ, έγραψα περισσότερο, έπαιξα χωρίς όρια με το παιδί, έκανα γυμναστική, προσπάθησα να μάθω να μαγειρεύω περίεργες συνταγές, τακτοποίησα τα αρχεία μου, έκανα μαστορέματα. Όσο ο καιρός περνούσε, βεβαίως, όλα αυτά άρχισαν να φθίνουν. Πλέον, οι κινήσεις έχουν αποκτήσει μια… αυτοματοποίηση, που από μόνο του δεν το λες και ιδιαίτερα ευχάριστο. Όσο για το τι μου έλειψε… Μια συναυλία, μια παράσταση, μια παρουσίαση βιβλίου. Μια εκδρομή. Οι βραδιές με τους φίλους, με κρασάκι, επιτραπέζια και κιθάρες. Ο «ανούσιος» καφές στον πεζόδρομο. Η κυριακάτικη βόλτα στο Μοναστηράκι. Οι χειραψίες, οι κανονικές, αυτές οι γεμάτες αυτοπεποίθηση. Και, πάνω από όλα, τα χαμόγελα που δεν κρύβονται πίσω από υφάσματα και οι αγκαλιές. Αυτές οι σφιχτές που παίρνεις και δίνεις ενέργεια και αγάπη. Αν για κάτι ανυπομονώ περισσότερο από κάθε τι να επιστρέψουν, είναι ίσως τα δύο τελευταία.
Υπήρχαν στιγμές θυμού ή περισυλλογής;
Πολλές. Έχω, πράγματι, έντονο θυμό μέσα μου τον τελευταίο χρόνο. Όχι γι’ αυτά που ήρθαν, αλλά γι’ αυτά που δεν έγιναν. Και είναι πολλά. Ευτυχώς, τον θυμό μου τον κρατώ για μένα και τον διοχετεύω μόνο μέσα στα γραπτά μου. Δεν θα ήθελα να γίνει ενέργεια και να βγει από μέσα μου με άλλον τρόπο. Καμιά φορά, ακόμα και η σκέψη σε τρομάζει. Τις στιγμές της περισυλλογής, επίσης προσπαθώ να τις απολαμβάνω μόνος. Το βράδυ, όταν όλοι κοιμούνται, σβήνω τα φώτα και κοιτώ από το παράθυρο την πόλη που επίσης έχει πέσει σε καταστολή. Κάποιες φορές δυσκολεύομαι, κάποιες άλλες πληγώνομαι, αλλά στο τέλος, όλο και κάποιο καινούριο όνειρο έχει γεννηθεί.
Ποιο θα ήταν το μήνυμα που θα στέλνατε σ’ όλους εκείνους που οι συνθήκες τους απαγορεύουν να κάνουν πράξη τα «θέλω» τους;
Απαγορεύεται το «απαγορεύεται» στα «θέλω». Όλοι μας έχουμε αναγκαστεί να πάμε πίσω σχέδια, όνειρα, επιθυμίες. Το μόνο που στην πραγματικότητα δεν μας επιτρέπεται, είναι να εγκαταλείπουμε την προσπάθεια. Θα δανειστώ μια φράση που μου είχε πει κάποτε ο προσφάτως εκλιπών, αγαπημένος Βασίλης Αλεξάκης. «Είμαστε αναγκασμένοι να είμαστε αισιόδοξοι», είχε πει και από τότε, τρόπον τινά, το έχω κάνει μότο ζωής. Όσο κι αν καμιά φορά φαίνεται δύσκολο, αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Οι συνθήκες μπορούν να μας βοηθήσουν να ελιχθούμε διαφορετικά, να αναδιπλωθούμε, να εντοπίσουμε κρυμμένες δυνάμεις. Το βασικό είναι να είμαστε υγιείς, σωματικά και πνευματικά, να διατηρούμε την αγάπη και να μην πάψουμε ποτέ να παλεύουμε για ό,τι μας κάνει καλύτερους ανθρώπους.
Αν σας ζητούσαμε να βάζατε έναν τίτλο στη χρονιά που έφυγε, ποιος θα ήταν αυτός;
Δύσκολη ερώτηση. Ίσως της αφιέρωνα απλώς έναν στίχο από το τελευταίο τραγούδι του αγαπημένου μου Βασίλη Παπακωνσταντίνου: «Μίλα σιγά γιατί ο θάνατος μας ξέρει, να μη με παίρνεις αγκαλιά αυτόν συμφέρει». Αυτό γυροφέρνει συνεχώς στο μυαλό μου. Αν κοιτάξω το «μέσα» μας, νομίζω ότι ο τίτλος που ταιριάζει θα ήταν αυτό το «Χωρίς αγκαλιές». Αν και, για να κάνουμε και λίγο χιούμορ – χρειάζεται κι αυτό – εδώ και μήνες, ο μόνος τίτλος που έρχεται στο μυαλό, είναι αυτός της ταινίας του Χάρολντ Ράμις: «Η μέρα της Μαρμότας»!
Οι τέχνες, τα γράμματα και γενικά ο πολιτισμός, έπεσαν «θύμα» αυτής της καραντίνας ή πιστεύετε πως μέσα από αυτή θα βγουν πιο δυνατές;
Ίσως πρέπει να διαχωρίσουμε τις διαστάσεις του θέματος. Αν μιλήσουμε για το βιοποριστικό κομμάτι των ανθρώπων της Τέχνης και του Πολιτισμού, αναμφίβολα, όχι απλώς έπεσαν θύματα, αλλά δέχθηκαν και βάναυση επίθεση. Και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει όλοι μας να το σημειώνουμε και να πιέζουμε στο να στηριχθούν άμεσα και ουσιαστικά. Δεν είναι για όλους χόμπι ή επίδειξη γκλαμουριάς, όπως αντιμετωπίζεται από το αρμόδιο Υπουργείο που έχει αποτύχει πλήρως στη διαχείριση του ζητήματος. Για κάποιους είναι επιβίωση. Καλό είναι να αντιμετωπιστεί, έστω και τόσο αργά, με την δέουσα σοβαρότητα. Όσον αφορά, ωστόσο, στο καθαρά δημιουργικό κομμάτι, έχω μια αίσθηση ότι μπορεί και να λειτούργησε αντίστροφα. Η καραντίνα με όλα τα αρνητικά που έφερε, προσέφερε σε πολλές περιπτώσεις το «δώρο» του χρόνου, που για πολλούς ήταν πολυτέλεια, μέσα στις δυσκολίες της καθημερινότητας. Προσωπικά μιλώντας, έτσι ενήργησα. Τον χρόνο που πέρασε, ολοκλήρωσα δύο βιβλία, έγραψα δυο σενάρια, ένα θεατρικό, δυο τραγούδια… Και είμαι απλώς ένας «ερασιτέχνης» με την καθαρά ετυμολογική πρόσληψη της λέξης. Είμαι βέβαιος ότι αυτό λειτούργησε και για πολλούς άλλους. Νέες ιδέες, νέα projects, νέες συνεργασίες γεννήθηκαν όλους αυτούς τους μήνες. Ο δημιουργικός άνθρωπος σίγουρα βρήκε τρόπους να διοχετεύσει όλη αυτήν την ανάγκη να εκφραστεί και, αναμένω πως, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, θα δούμε πολλά όμορφα πράγματα να ξεπετάγονται, που θα μας κάνουν την ζωή μας καλύτερη. Ανυπομονώ, λοιπόν, γι’ αυτήν την «απελευθέρωση».
Ο χώρος του «πολιτισμού» όμως, σύμφωνα με τα όσα έρχονται καθημερινά στο φως της δημοσιότητας, «κακοποιήθηκε» ψυχικά και σωματικά. Τι θα λέγατε για αυτή τη φρικτή εικόνα; Οι αποκαλύψεις, είναι μια μορφή «επανάστασης;»
Είναι συγκλονιστικά τα όσα αποκαλύπτονται καθημερινά και αναρωτιέμαι πόσο βαθιά φτάνουν τα «κλαδιά» αυτά της φρίκης. Δυστυχώς, ο χώρος του Πολιτισμού έχει βγει στο προσκήνιο, αλλά, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, αυτά τα φαινόμενα συμβαίνουν σε πολλούς χώρους και πρέπει με κάθε τρόπο να σταματήσουν. Ειλικρινά, έχω τεράστιο θυμό απέναντι στους θύτες, αλλά και στο πολιτικό παιχνίδι που παίζεται στις πλάτες των θυμάτων που είναι τα μόνα που δεν φταίνε. Θα ήθελα, αυτή τη φορά η Δικαιοσύνη να βγει μπροστά και να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη του κόσμου. Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει να σημειώσουμε το εξής: Ο χώρος του Πολιτισμού δεν είναι μόνο «μαύρο». Υπάρχει πολύ «Φως» που θα πρέπει να βρει διεξόδους να αναδειχθεί. Η υπόθεση αυτή, ίσως είναι μια μεγάλη ευκαιρία να απομακρυνθούν πρόσωπα και συμπεριφορές που για χρόνια τραβούσαν το σύνολο στο «σκοτάδι» και να αναδειχθούν οι πραγματικές αξίες του Πολιτισμού. Να δώσουμε ευκαιρία στους νέους να δείξουν τι μπορούν να κάνουν, χωρίς εμπόδια και τρικλοποδιές. Και, σίγουρα, θα δούμε καλά πράγματα. Δεν είναι ακριβώς Επανάσταση αυτό που συμβαίνει. Είναι απόπειρα απόδοσης Δικαιοσύνης. Για τα θύματα ίσως να είναι μια εξιλέωση, μια Κάθαρση. Φοβάμαι ότι οι δικές τους οι πληγές δύσκολα θα γιατρευτούν. Ας είναι, όμως, σημαιοφόροι μιας προσπάθειας να μην ανοίξουν άλλες πληγές. Σε κανέναν. Ιδιαίτερα δε στα παιδιά μας. Πραγματικά, είναι αδιανόητο όλο αυτό.
Τι ήταν για εσάς το 1821, τι κοινά θα μπορούσε να είχε με το 2021 και πως φαντάζεστε την επόμενη μέρα;
Θα ήταν αφελές να αναζητήσουμε ομοιότητες του τότε με το σήμερα, δεδομένου ότι, ευτυχώς για όλους μας, σήμερα δεν υπάρχει ένας τέτοιου μεγέθους και σοβαρότητας «ζυγός» πάνω μας. Και, μεταξύ μας, δεν θεωρώ ότι έχουμε δικαίωμα να διεκδικήσουμε οποιαδήποτε σύγκριση σε σχέση με τις δικές τους διεκδικήσεις. Πρόκειται για την κορυφαία ίσως στιγμή της νεότερης Ιστορίας μας και, σίγουρα, είναι δύσκολο να υπάρξει οποιοσδήποτε συσχετισμός. Δυστυχώς, ωστόσο, οι μόνες ομοιότητες που μπορεί να εντοπίσει πιο εύκολα κάποιος είναι στο πώς φερθήκαμε αργότερα στους Ήρωες αυτής της Επανάστασης. Αυτό, ναι, το συναντάμε ακόμα και σήμερα σε διάφορες εκφάνσεις της ζωής. Με στενοχωρεί που διαχρονικά σε αυτή την υπέροχη κατά τα άλλα χώρα, πάντα άλλοι έβγαζαν το φίδι από την τρύπα, άλλοι καρπώνονταν τις επιτυχίες και οι πρώτοι αντιμετώπιζαν εχθρότητα και απαξίωση. Είναι θλιβερό. Σήμερα, οι καιροί απαιτούν την Επανάσταση του νου. Να ξυπνήσουμε, όπως θα λέγαμε λαϊκά. Να αφήσουμε τους «ασφαλείς» αγώνες μέσω διαδικτύου και να διεκδικήσουμε ό,τι μας αναλογεί με «ζωντανούς» τρόπους. Με συμμετοχή, κίνηση, διεκδίκηση. Αυτό το «σηκωθείτε από τους καναπέδες», ειδικά μετά το τέλος της πανδημίας είναι ένα πολύ κρίσιμο στοίχημα. Δεν σκεφτόμαστε πια, δεν αγαπάμε χωρίς όφελος, δεν προσφέρουμε εύκολα, απαιτούμε χωρίς να αξίζουμε, δεν λέμε – κυρίως δεν αισθανόμαστε να πούμε – «βαριές» λέξεις, όπως «ευχαριστώ», «συγνώμη», «έκανα λάθος», «σ’ αγαπώ». Να μια ωραία ιδέα για Επανάσταση. Αν πετύχει αυτή, τότε θα ακολουθήσουν και οι άλλες. Και η επόμενη μέρα μπορεί να είναι καλύτερη.
Παύλος Ανδριάς by aylogyrosnews
