Η συγγραφέας Μαίρη Κωνσταντούρου, γράφει στη γραφομηχανή για τον «ΚΩΔΙΚΟΣ ’21: Η επόμενη ημέρα»…
Από την «ελευθερία» της καθημερινότητας στην «αιχμαλωσία» της ζωής μας, λόγω του COVID -19. Πόσο σας επηρέασε αυτή η αλλαγή;
Όσο κι αν προσπαθώ να μην το σκέφτομαι, η αλήθεια είναι πως με επηρέασε πολύ. Ξαφνικά οι απλές χαρές φάνηκαν να στριμώχνονται, να ασφυκτιούν σε μια ακούσια «αιχμαλωσία», όπως σωστά το περιγράψατε. Η πανδημία με κράτησε μακριά από τα παιδιά και τους φίλους μου, με απομόνωσε από το κοινωνικό σύνολο, με υποχρέωσε να χαίρομαι με έναν διαφορετικό, ψυχρό τρόπο. Γιόρτασα τα γενέθλια των παιδιών μου με βιντεοκλήσεις, βίωσα τον γάμο της κόρης μου πίσω από μια μάσκα σε μια άδεια εκκλησία, δεν άκουσα στον υπέρηχο τους χτύπους του εγγονιού που πρόκειται να έρθει… Δεν είναι τραγικό αυτό; Από την άλλη, αντίθετα με τις χαρές που έμοιαζαν να «μικραίνουν», οι στενοχώριες θέριεψαν. Για παράδειγμα, κινδύνεψε η ζωή του αδερφού μου, ο οποίος έκανε μια σοβαρή επέμβαση, κι εγώ δεν είχα δικαίωμα να βρίσκομαι κοντά του. Δεν μπορούσα ούτε καν να τον επισκέπτομαι στο νοσοκομείο. Κι έπειτα, τώρα, δεν έχω καν το δικαίωμα να πάω στο σπίτι του για να τον δω. Νιώθω σαν ζόμπι. Υπάρχω αλλά δεν ζω… Στις σύντομες βόλτες μου με το σκυλί μου, ψάχνω γύρω μου για ένα φως, και με περιτριγυρίζει μόνο σκοτάδι. Πρόσωπα θλιμμένα, χείλη αγέλαστα, βλέμματα οργισμένα. Σαν να κυκλοφορώ σε ένα ναρκοπέδιο που από στιγμή σε στιγμή θα ακουστούν οι πρώτες εκρήξεις.
Μέσα σ’ αυτό το χρονικό διάστημα, πώς λειτουργήσατε και τι ήταν αυτό που σας έλειψε περισσότερο; Υπήρχαν στιγμές θυμού ή περισυλλογής;
Στην αρχή λέγαμε πως ήταν μια ευκαιρία για ενδοσκόπηση και αναθεώρηση, για επανεκτίμηση και σκέψη. Και προσπάθησα να ακολουθήσω αυτή τη ρότα – αν και δεν χρειαζόμουν κάτι τέτοιο για να κάνω κάτι που έτσι κι αλλιώς οφείλουμε ως άνθρωποι να κάνουμε τακτικά. Ωστόσο, μοιραία, όλη αυτή η πίεση και οι περιορισμοί, οι αποφάσεις που λαμβάνονταν ερήμην μας, οι οδηγίες που μας επιβάλλονταν, με έκαναν να σκεφτώ πιο πολιτικοποιημένα (όχι πολιτικά, το τονίζω). Αν και κατά πόσο με βοήθησε αυτό; Δεν ξέρω. Δεν έχω καταφέρει να βρω τον τρόπο για να αλλάξω πράγματα στην κοινωνία μας που με ενοχλούν. Κι αυτό δεν νομίζω πως είναι πολύ καλό. Ή ίσως και να είναι. Ίσως κάπως έτσι να ξεκινούν οι μεγάλες αλλαγές. Όχι από ένα μεμονωμένο άτομο, βέβαια, αλλά συλλογικά. Γιατί σίγουρα δεν ήμουν η μόνη που σκέφτηκε, η μόνη που προβληματίστηκε, που αντιλήφθηκε κάποια σημάδια… Ναι, υπήρξαν πολλές στιγμές θυμού. Οργή, που αναγκαστικά μένει κλεισμένη μέσα μου και με πιέζει όλο και περισσότερο. Σαν χύτρα που βράζει με χαλασμένη βαλβίδα… Γιατί μου έλειψαν όλα αυτά τα απλά, αναφαίρετα δικαιώματα που αναλογούν σε έναν άνθρωπο. Πράγματα που δεν κοστίζουν, αλλά αξίζουν τόσο πολλά.
Ποιο θα ήταν το μήνυμα που θα στέλνατε σ’ όλους εκείνους που οι συνθήκες τούς απαγορεύουν να κάνουν πράξη τα «θέλω» τους;
Στην αρχή όλης αυτής της ιστορίας θα μπορούσα να στείλω κάποιο μήνυμα με νόημα. Άλλωστε, ανέκαθεν ήμουν άτομο αισιόδοξο. Τώρα όμως, έπειτα από τόσο καιρό, προβλέποντας τις συνέπειες που θα αναγκαστούμε να υποστούμε, δεν νιώθω άξια να πω τίποτα. Ειλικρινά. Ο καθένας σκέφτεται και λειτουργεί σύμφωνα με τον δικό του χαρακτήρα. Αν έλεγα αυτό το κοινότοπο και ανούσιο πια μήνυμα της υπομονής, κάποιοι θα θύμωναν πολύ. Οφείλω να σεβαστώ αυτούς τους κάποιους. Γιατί τα «θέλω» του καθενός μας διαφέρουν. Γιατί ίσως κάποια «θέλω» να έχουν ήδη ρημάξει. Ίσως το μόνο που θα μπορούσα να πω, όχι ως μήνυμα αλλά ως ελπίδα, είναι να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πιο συλλογικά και να λειτουργούμε περισσότερο ενωμένα.
Αν σας ζητούσαμε να βάζατε έναν τίτλο στη χρονιά που έφυγε, ποιος θα ήταν αυτός;
Θλίψη.
Οι τέχνες, τα γράμματα και γενικά ο πολιτισμός, έπεσαν «θύμα» αυτής της καραντίνας ή πιστεύετε πως μέσα από αυτή θα βγουν πιο δυνατές;
Οπωσδήποτε έπεσαν θύματα, και μάλιστα από τα πρώτα. Λογικό ίσως, αφού ήταν ο εύκολος στόχος. Ο πολιτισμός και οι μικρές επιχειρήσεις. Θέλω να πιστεύω πως όταν περάσουν όλα αυτά, ο πολιτισμός θα λάμψει ξανά, πιο δυνατός από πριν. Νικητής, αν και θα έχει υποστεί σημαντικά πλήγματα και θα έχει χάσει πολλούς μαχητές του. Αλίμονο, όμως, αν δεν κατάφερνε να επιβιώσει. Κάτι τέτοιο θα ήταν η καταδίκη μας ως γένος. Από τα αρχαία χρόνια, ο πολιτισμός ήταν αυτός που βοήθησε τον άνθρωπο να αντέξει, να προχωρήσει, να εξελιχθεί, να διαπρέψει. Στην εποχή μας, μάλιστα, πρέπει να βγει πιο δυνατός από ποτέ.
Ο χώρος του «πολιτισμού», όμως, σύμφωνα με τα όσα έρχονται καθημερινά στο φως της δημοσιότητας, «κακοποιήθηκε» ψυχικά και σωματικά. Τι θα λέγατε για αυτή τη φρικτή εικόνα; Οι αποκαλύψεις, είναι μια μορφή «επανάστασης;»
Ναι, δυστυχώς. Κακοποιήθηκε πολύ, χωρίς αυτό να είναι κάτι καινούργιο. Αλλά είναι φριχτό, όπως ακριβώς το είπατε. Γιατί τώρα οι υποψίες και οι φήμες παίρνουν μορφή, αντανακλούν τις αλήθειες τους. Και ναι, οι αποκαλύψεις είναι μια επανάσταση· ή ίσως το έναυσμα για μια αληθινή επανάσταση. Θαυμάζω τους ανθρώπους που μίλησαν. Θέλει κότσια για να εκτεθείς τόσο πολύ. Τώρα πια πιστεύω πως η τόλμη τους δεν θα πάει χαμένη. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οι φταίχτες θα πληρώσουν – και πρέπει να πληρώσουν. Και αυτοί που κρύβουν τη γύμνια της ψυχής τους πίσω από το άλλοθι του πολιτισμού, θέλω να πιστεύω πως αποδώ και πέρα θα σκέφτονται πολύ την όποια συμπεριφορά τους. Ο πολιτισμός θέλει πολιτισμένους υπηρέτες, όχι εγωπαθείς κακοποιητές.
Τι ήταν για εσάς το 1821, τι κοινά θα μπορούσε να έχει με το 2021 και πώς φαντάζεστε την επόμενη μέρα;
Το 1821 αντιπροσωπεύει για μένα την αυταπάρνηση και τη συλλογική προσπάθεια για μια ζωή ελεύθερη και πολιτισμένη. Παραβλέπω τη διχόνοια, που ακόμη και τότε χαρακτήριζε τον λαό μας, και επικεντρώνομαι στο αποτέλεσμα: Ελεύθερη πατρίδα, ελεύθεροι άνθρωποι. Τα κοινά που βλέπω σήμερα, 200 χρόνια μετά, είναι η γνωστή διχόνοια και η ανάγκη του κόσμου για απελευθέρωση. Πιάνομαι από τους ήρωες του τότε, για να πιστέψω πως υπάρχουν και σήμερα άνθρωποι με αυταπάρνηση και όραμα. Και ελπίζω πως αυτοί θα μας δείξουν τον δρόμο.
Παύλος Ανδριάς by aylogyrosnews
