Τα Χριστούγεννα στη Νορβηγία ξεκινούν την 1η Δεκεμβρίου με την Advent Calendar, ένα ημερολόγιο το οποίο είναι γεμάτο με 24 μικρά δώρα για να ανοίξουν...
Συνήθως την πρώτη Κυριακή του Advent, σε κάθε πόλη ένα τεράστιο χριστουγεννιάτικο δέντρο στέκεται ψηλά στην κεντρική πλατεία. Οι άνθρωποι γύρω από αυτό κρατούν τα χέρια και στήνουν χορό τραγουδώντας τα κάλαντα, καθώς κάνει και την εμφάνιση του ο Julenisse- Άγιος Βασίλης της Νορβηγίας- μοιράζοντας σοκολάτες και τις κλημεντίνες στα παιδιά.
Σύμφωνα με την παράδοση, οι Νορβηγοί έκαιγαν ένα κούτσουρο καθ’ όλη τη διάρκεια των εορτών, το οποίο τους παρείχε φως και ζέστη. Σήμερα, το Χριστουγεννιάτικο δέντρο αντικαθιστά το κούτσουρο.
Στις 13 Δεκεμβρίου, γιορτάζουν την Santa Lucia, σε κάθε σχολείο. Ένα κορίτσι και ένα αγόρι θα εκπροσωπήσει τη Lucia, φορώντας ένα στέμμα με τα φώτα και οδηγούν μια πομπή από παιδιά ντυμένα στα λευκά φορέματα και κρατώντας κεριά, τραγουδούν το παραδοσιακό τραγούδι «Santa Lucia».
Την εποχή των πρώτων διωγμών των Χριστιανών, η Lucia μετέφερε φαγητό στους Χριστιανούς, που κρύβονταν σε κατακόμβες και για να φωτίζει το δρόμο φορούσε ένα στεφάνι από κεριά στο κεφάλι της. Τελικά την συνέλαβαν και την θανάτωσαν.
Στις 23, έχουμε την μικρή παραμονή των Χριστουγέννων, όπου το χριστουγεννιάτικο δέντρο φωτίζεται σε κάθε σπίτι, συνοδευόμενο με ζεστή σοκολάτα, διακοσμήσεις με χειροποίητα καλάθια και αλυσίδες χαρτί και pepperkaker- μπισκότα από τζίντζερ.
Τη παραμονή, οι άνθρωποι πηγαίνουν κανονικά στις δουλειές τους και στις 4 μ.μ. η καμπάνες των εκκλησιών χτυπούν σε όλη την πόλη, που σημαίνει ότι τα Χριστούγεννα έχουν επίσημα ξεκινήσει.
Το δείπνο ετοιμάζεται, όπου περιλαμβάνει λευκό λουκάνικο, lutefisk, pinnekjøtt (αρνίσιο κρέας) ή ζαμπόν, λαχανικά χειμώνα, ξινό kraut, πλούσια σάλτσα και σάλτσα cranberry, glogg (ζεστό κρασί με καρυκεύματα, ξηροί καρποί και φρούτα) είναι ένα κοινό ποτό των Χριστουγέννων. Σερβίρεται, επίσης, πουτίγκα ρυζιού, μέσα στην οποία ρίχνουν ένα ολόκληρο αμύγδαλο. Όποιος από την οικογένεια ή τους καλεσμένους το βρει, κερδίζει κάποιο δωράκι και θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς.
Η ημέρα των Χριστουγέννων ονομάζεται Julbrod και στο παρελθόν καθ’ όλη τη διάρκειά της ετοιμάζονταν μέχρι και 60 διαφορετικά πιάτα για το τραπέζι των φίλων, των συγγενών και της οικογένειας.
Τη νύκτα των Χριστουγέννων τα παιδιά βάζου μέσα σ’ ένα μπολ κουρκούτι από αλεύρι της σιταποθήκης, για να φάει ο καλικάντζαρος που προστάτευε το κτήμα τους.
Περιμένοντας «τους» Julenissen μια ομάδα από μικρά πλάσματα, τον Αϊ Βασίλης- Julnissen με του βοηθούς του Nisse- μικρά γενειοφόρα ξωτικά, να φέρουν τα δώρα και καλή τύχη στο σπίτι και στο στάβλο.
Ένα ακόμα έθιμο είναι ότι το βράδυ των Χριστουγέννων, σε κάθε σπίτι καταχωνιάζονται οι σκούπες! Το έθιμο έχει τις ρίζες του σε παγανιστική παράδοση που έλεγε ότι εκείνη τη νύχτα οι μάγισσες και τα κακά πνεύματα καβαλάνε τις σκούπες που βρίσκουν εύκαιρες και αλωνίζουν...
Στις 6 Ιανουαρίου είναι η Ημέρα των Τριών Βασιλιάδων, σημαίνει το πρόωρο τέλος της Χριστουγεννιάτικης γιορτής για όσους δεν μπορούν να περιμένουν μέχρι την 20η ημέρα των Χριστουγέννων για να τεμαχίσουν τα χριστουγεννιάτικα δέντρα τους. Έτσι στις13 Ιανουαρίου οι διακοσμήσεις και ότι χριστουγεννιάτικο έχει απομείνει λαμβάνει τέλος. Τα δέντρα κόβονται για καυσόξυλα. Τα παιδιά και οι μαμάδες τραγουδούν τα κάλαντα γύρω από το δέντρο για τελευταία φορά. Ο Julenisse μοιράζει τις τελευταίες λιχουδιές των Χριστουγέννων και ακολουθεί ο χαιρετισμός: «Ο Θεός Ιούλιο»- (Καλά Χριστούγεννα)- GOD Julenisse.
Στις άλλες σκανδιναβικές πόλεις τα έθιμα είναι τα ίδια ή παραπλήσια. Στη Σουηδία χαρακτηριστικά, τη Santa Lucia την παριστάνει η μεγαλύτερη κόρη της οικογένειας. Φορά ένα μακρύ άσπρο φόρεμα με μια κόκκινη κορδέλα και ένα στεφάνι με επτά αναμμένα κεριά στα μαλλιά της. Με μεγάλη προσοχή πηγαίνει καφέ και κουλουράκια σε κάθε μέλος της οικογένειας στο δωμάτιό του και συχνά την συνοδεύουν τα μικρότερα παιδιά, φορώντας ένα κωνικό καπέλο με ένα αστέρι στην κορυφή. Σχολεία, επιχειρήσεις και κοινότητες χρηματοδοτούν τη μεγάλη παρέλαση, που διοργανώνεται στην Στοκχόλμη και όλοι ευχαριστούν τη «Βασίλισσα του Φωτός», που τους φέρνει την ελπίδα την σκοτεινότερη εποχή του χρόνου.
Πριν το γεύμα της Παραμονής των Χριστουγέννων, η οικογένεια μαζεύεται στην κουζίνα για το «doppa I grytan»- «βούτηγμα στην κατσαρόλα», κατά το οποίο όλα τα μέλη της οικογένειας βουτάνε μαύρο ψωμί σε μια κατσαρόλα με ζουμί από χοιρινό, λουκάνικο και μοσχάρι.
Οι Σουηδοί μένουν στην εκκλησία μέχρι τα ξημερώματα των Χριστουγέννων, ενώ παλιότερα ήταν έθιμο ο αγώνας δρόμου προς ή από την εκκλησία και ο νικητής θεωρούνταν ο τυχερός της χρονιάς...
Στις 5 Ιανουαρίου, η παραμονή της Δωδέκατης Νύχτας, ή των Φώτων, νεαρά αγόρια ντύνονται όπως οι Σοφοί και κρατούν ένα αναμμένο κερί τραγουδώντας τα κάλαντα.
Καλλιόπη Γραμμένου
Δημοσιογράφος-Παιδαγωγός- Εμψυχώτρια
