Κουβέντα στην «αυλή» με την συγγραφέα Κατερίνα Γκούνα
Ο κάθε ήρωας των βιβλίων σας, «προδίδει» μικρά ή μεγάλα μυστικά του εαυτού σας;
Ό,τι έχω γράψει μέχρι τώρα είναι όλα μυθοπλασία. Βέβαια, όταν γράφω δεν παύω να είμαι ο εαυτός μου και να κουβαλώ το προσωπικό μου φορτίο από εμπειρίες, σκέψεις, ιδέες αρχές. Έτσι συχνά πυκνά κάτι δικό μου, κάτι από ό,τι ένιωσα, έμαθα, άκουσα, είδα, βίωσα δηλαδή, δραπετεύει ερήμην μου και κατατίθεται μέσα στο βιβλίο.
Τι στάθηκε αφορμή για να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Ήθελα, από χρόνια, να γράψω κάτι για τους ανθρώπους που αφού έζησαν την φρίκη της Γερμανικής Κατοχής και το δράμα του εμφυλίου, πήραν την ανηφοριά για να φτιάξουν την ζωή τους στην μετεμφυλιακή Ελλάδα. Αυτοί οι άνθρωποι είναι οι αφανείς ήρωες της Ιστορίας, που δεν συναντήσαμε στα βιβλία της Ιστορίας. Είναι αυτοί που δούλεψαν σκληρά και ανέστησαν την μισοπεθαμένη χώρα μας. Μεταξύ αυτών και οι γονείς μου, πολύ νέοι τότε. Σε ό,τι αφορά στο κεντρικό θέμα, που είναι η απαγωγή ενός παιδιού, από ένα άτεκνο ζευγάρι, αφορμή στάθηκαν κάποια παλιά δημοσιεύματα για εξαπατήσεις γυναικών και αρπαγές νεογέννητων σε κρατικές δομές όπως και εκπομπές στις οποίες απευθύνθηκαν πολλοί άνθρωποι, Έλληνες και ελληνικής καταγωγής πολίτες άλλων χωρών, που υιοθετήθηκαν παράνομα εκείνα τα δύσκολα χρόνια, προκειμένου να βρουν τους φυσικούς γονείς τους.
Είναι εύκολο να μας εκθέσετε τα συναισθήματα που νιώσατε τελειώνοντας αυτό σας το έργο;
Αυτό το μυθιστόρημα δεν μοιάζει με τα προηγούμενα. Εκεί οι πρωταγωνιστές ήταν χαρούμενοι άνθρωποι, απλοί, συνηθισμένοι, τα βάσανα της ζωής τους ήταν μικρά, καθημερινά και διαχειρίσιμα, υπήρχε χιούμορ, αισιοδοξία και πάντα κατέληγαν σε ένα ευτυχές τέλος που αφήνει τον αναγνώστη με μια γλυκιά γεύση. Τούτο εδώ είναι η αποτύπωση μιας σκληρής ζωής που δεν απέχει και πολύ από την πραγματική ζωή των ανθρώπων της περιόδου που προανέφερα. Υπάρχει φτώχεια, άσκηση εξουσίας του ισχυρού προς τον αδύναμο, βία, μετανάστευση, κακοποίηση της γυναίκας. Όπως συμβαίνει σε κάθε βιβλίο, που γράφω, δέθηκα υπερβολικά με τους «ήρωες», έγιναν δικοί μου άνθρωποι, περάσαμε πάρα πολύ χρόνο μαζί, τους ακολούθησα σε κάθε πόνο, όνειρο, ελπίδα, δάκρυ. Χαρούμενη έβαλα την λέξη ΤΕΛΟΣ, πιστεύοντας ότι έκλεισα έναν κύκλο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και αποκατέστησα την ηθική τάξη που διασαλεύτηκε από άνομες πράξεις κάποιων.
Σε ποιο στάδιο πιστεύετε ότι βρίσκεται η σχέση του Έλληνας με το βιβλίο;
Κατά καιρούς διαβάζω ότι σαν λαός δεν έχουμε και πολύ στενή σχέση με το βιβλίο. Επίσης όμως διαβάζω ότι υπάρχει ένα κομμάτι που αγαπά πάρα πολύ την λογοτεχνία κι αυτό είναι πολύ ευχάριστο και παρήγορο.
Ποιο θεωρείτε ως Θείο δώρο στο χαρακτήρα σας και ποιο είναι το βασικό σας ελάττωμα;
Νομίζω ότι πραγματικά «θείο» είναι το δώρο που μου δόθηκε να μπορώ να γράφω μικρές ή μεγάλες ιστορίες, να δημιουργώ έναν κόσμο δικό μου, να μπαίνω σε ρόλο, να ταυτίζομαι ένα με τους φανταστικούς ήρωες και να ζω πολλές ζωές μέσα απ’ αυτούς. Επί πλέον, η συγγραφή είναι δύναμη, αφού η μοναξιά που τρομάζει τους περισσότερους ανθρώπους, για τον αυτόν/αυτήν που γράφει είναι ζητούμενο, μιας και ο χρόνος δεν είναι ποτέ αρκετός. Ελάττωμα, η άκρως ρεαλιστική ματιά μου στα πράγματα που δεν μ’ αφήνει περιθώριο για κάποια ευχάριστα ψέματα που μέχρι να αποδειχτούν, ομορφαίνουν την καθημερινότητα.
Την μοίρα μας την ορίζουμε ή την δημιουργούμε με τις πράξεις μας;
Θα ‘θελα να μπορούσα να πω πως την δημιουργούμε εμείς με τις επιλογές μας, δεν γίνεται όμως να αγνοήσω τον ρόλο που παίζουν στην ζωή μας οι συγκυρίες. Η ανισότητα ξεκινάει από πριν βγούμε στη ζωή. Ορίζεται από το πού θα γεννηθείς, ποιοι θα είναι οι γονείς σου, οι συγγενείς, οι γείτονες, η υγεία σου, κι ένα σωρό παράγοντες τυχαίοι που όμως διαμορφώνουν σε μέγιστο βαθμό η πορεία του ταξιδιού μας στον κόσμο αυτόν. Πώς για παράδειγμα να πούμε σε ένα παιδί στην καρδιά της Αφρικής που δεν έχει σπίτι, φαγητό, εκπαίδευση, γιατρούς, φάρμακα, νερό «έλα τώρα και φτιάξε την μοίρα σου». Αν φύγουμε απ’ αυτές τις ακραίες περιπτώσεις και από συνθήκες που δεν μπορούμε να αλλάξουμε, και πάμε εκεί όπου υπάρχει επιλογή και απόφαση δική μας, τότε σίγουρα γινόμαστε εμείς «μοίρα» για τον εαυτό μας, καλή ή κακή, ανάλογα με τις επιλογές που κάνουμε.
Η αισιοδοξία, υπάρχει στο λεξικό της ζωής σας;
Όχι και τόσο. Δεν είμαι οπαδός της άνευ λόγου αισιοδοξίας. Αυτό με το μισογεμάτο ποτήρι δεν το έχω. Προτιμώ να βλέπω τα πράγματα όπως είναι, γεμάτα, μισά ή άδεια, ανάλογα με την περίσταση, να προλαβαίνω, να διορθώνω, να φτιάχνω.
Τι περιλαμβάνει η καθημερινότητά σας;
Παλιότερα έψαχνα να βρω έστω και λίγο χρόνο για μένα. Τώρα έχουν κλείσει πολλά «μέτωπα». Τα παιδιά μεγάλωσαν, τελείωσαν με σπουδές, έχουν την δική τους ζωή, δεν εργάζομαι πια. Τα τελευταία χρόνια ο χρόνος κυλάει αργός μέσα από μικρά καθημερινά και πολύ ασήμαντα πράγματα με το γράψιμο να έχει την τιμητική του.
Η εξουσία πιστεύετε, φιμώνει τις τέχνες από φόβο ή από ανικανότητα να τις στηρίξει;
Η εξουσία αν και έχει δύναμη γενικώς φοβάται πολύ οτιδήποτε εκφράζει κάτι εναντίον της. Οξύμωρο. Η αλήθεια είναι ότι από όλες τις τέχνες η λογοτεχνία, η ποίηση, το θέατρο, ο κινηματογράφος, το τραγούδι, μπορούν να γίνουν απειλητικές αφού μπορούν και απευθύνονται στο μυαλό και την ψυχή του ανθρώπου, και μπορούν να αφυπνίσουν κοιμισμένες συνειδήσεις και να γίνουν αιτία για αντίδραση. Στις δημοκρατίες η τέχνη δεν απειλεί άρα και δεν μπορεί να φιμώνεται. Σε καθεστώτα απολυταρχικά σίγουρα ελέγχεται και δυστυχώς φτάνει και να εργαλειοποιείται και να μπαίνει στην υπηρεσία του καθεστώτος.
Αν σας όριζαν για λίγα λεπτά της ώρας «νομοθέτη», ποιο νόμο θα θέτατε σε εφαρμογή;
Θα έφτιαχνα έναν νόμο, λέξεις όλες κι όλες : «Όλοι οι πολίτες είναι ίσοι. Όποιος δημόσιος λειτουργός δεν το τηρεί θα τιμωρείται αυστηρά, όσο ψηλά κι αν βρίσκεται».
Αν σας ζητούσε ένα παιδί μια συμβουλή, τι θα του λέγατε;
Να προσέχει την υγεία του. Να μην υποκύψει σε βλαβερές συνήθειες. Να έχει φίλους και να παίζουν κάθε μέρα, σ’ ένα πάρκο, δίπλα στα δέντρα. Να αφιερώνει μισή ώρα την ημέρα για να σκέφτεται ό,τι θεωρεί σημαντικό. Να διαβάζει, όχι υποχρεωτικά τα μαθήματα του σχολείου. Να δημιουργεί χαρά απ’ τον εαυτό του για τον εαυτό του. Να ονειρεύεται. Να προσπαθεί να κάνει πραγματικότητα τα όνειρά του. Και πάνω από όλα να μην ροκανίζει τον χρόνο του άρα και την ζωή του πάνω σ’ ένα πληκτρολόγιο.
Κατάγομαι απ’ την Κατερίνη, τελευταίο παιδί πολύτεκνης οικογένειας. Φοίτησα στο Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Εργάστηκα σαν καθηγήτρια της ξένης γλώσσας σε ΤΕΙ, Λύκεια και Γυμνάσια.
Αποσπασμένη στην Γερμανία δίδαξα σε Ελληνικό Γυμνάσιο και Λύκειο.
Έχω δύο παιδιά.
Μέχρι στιγμής, εκτός από τα «Φεγγάρια του Θερισμού» των εκδόσεων ΚΑΚΤΟΣ, έχουν εκδοθεί άλλα τέσσερα μυθιστορήματα από την ΩΚΕΑΝΙΔΑ.
Όσο κι αν λέω ότι δεν είμαι αισιόδοξη, δεν παύω να ονειρεύομαι έναν καλύτερο και πιο δίκαιο κόσμο.
(Για τον aylogyros news και τον Παύλο Ανδριά)
