Κουβέντα στην αυλής με την συγγραφέα Νατάσσα Καραμανλή
Ο κάθε ήρωας των βιβλίων σας, «προδίδει» μικρά ή μεγάλα μυστικά του εαυτού σας;
Δυστυχώς, αυτό είναι αναπόφευκτο. Επιλέγω πάντα τα κρυφά, τα υπόγεια, κάποια χαρακτηριστικά που δεν είναι ορατά στο μάτι, εκείνα που πιθανόν κανείς δεν γνωρίζει και προικίζω με αυτά τους ήρωές μου. Όλα ελαττώματά μου, σας βεβαιώνω. Για παράδειγμα, μια από τις ηρωίδες στη «Βαριάντα» υποφέρει από ημικρανίες, ένα από τα δικά μου «κουσούρια».
Τι στάθηκε αφορμή για να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Όσο και αν ακουστεί παράξενο, όλα ξεκίνησαν από ένα podcast. Από μια γυναικεία φωνή που αφηγούνταν μια βάναυση σκηνή κακοποίησης από τον σύντροφό της. Εκείνη τη στιγμή τα πάντα γύρω μου πάγωσαν. Το άκουσα ξανά και ξανά και κάθε φορά ήταν ακόμη πιο σκληρή από την προηγούμενη.
Είναι εύκολο να μας εκθέσετε τα συναισθήματα που νιώσατε κατά τη διάρκεια της συγγραφής;
Ο χαρακτηρισμός «εύκολο» δεν βρίσκει εφαρμογή εδώ. Κι αυτό γίνεται αντιληπτό όταν διαβάσει κάποιος το βιβλίο. Ήταν δύσκολα διαχειρίσιμα τα συναισθήματα. Θυμός, οργή, πόνος, συμπόνια, αγανάκτηση, πικρία. Ένα έντονο αίσθημα ματαίωσης για την στάση της κοινωνίας, που γεννά και συντηρεί ξεπερασμένα στερεότυπα και φυσικά, μια ισχυρή ανάγκη προάσπισης, υποστήριξης αυτών των γυναικών. Μην ξεχνάμε πως πρόκειται για αληθινή ιστορία, τα γεγονότα περιγράφονται αυτούσια. Όταν έρθει κανείς αντιμέτωπος με θύματα κακοποίησης, δεν έχει τρόπο να αμυνθεί απέναντι σε όσα ομολογούν τα μάτια, οι κινήσεις, οι παύσεις ανάμεσα στις λέξεις.
Σε ποιο στάδιο πιστεύετε ότι βρίσκεται η σχέση του Έλληνα με το βιβλίο;
Είναι μια αντιφατική σχέση. Ούτε παράφορης αγάπης, αλλά ούτε κι εχθρική. Κι είναι παράδοξο πως οι νεοέλληνες δεν διαβάζουν, (τουλάχιστον όχι τόσο όσο ισχυρίζονται) παρά το γεγονός πως αποδέχονται τον ρόλο των γραμμάτων στη ζωή τους. Ζούμε στη χώρα που ουσιαστικά έθεσε τα θεμέλια για ένα υψηλό επίπεδο κουλτούρας, αλλά αποστασιοποιούμαστε από την ανάγνωση με διάφορα έωλα επιχειρήματα. Προσωπικά, πιστεύω πως η συνήθεια της ανάγνωσης είναι ένα στοίχημα που κερδίζεται από την παιδική ηλικία, από το σπίτι κι από τους εκπαιδευτικούς. Καλλιεργείται από νωρίς, μέσω των εικόνων και των ερεθισμάτων που λαμβάνει το παιδί από την οικογένεια.
Ποιο θεωρείτε ως Θείο δώρο στο χαρακτήρα σας και ποιο είναι το βασικό σας ελάττωμα;
Η υπομονή κι η Ιώβεια υπομονή! Οι δικοί μου άνθρωποι γνωρίζουν καλά πως δεν έχει όρια.
Την μοίρα μας την ορίζουμε ή την δημιουργούμε με τις πράξεις μας;
Έχω την εντύπωση πως η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Αν δεν δημιουργήσουμε εμείς αρχικά τις προϋποθέσεις, δεν θα είμαστε σε θέση να ορίσουμε τίποτα. Ούτε καν τον ίδιο μας τον εαυτό. Παρόλα ταύτα, ο αστάθμητος παράγοντας παίζει έναν καίριο ρόλο, είτε τον αποκαλούμε συγκυρία, τύχη ή απλά σύμπτωση.
Η αισιοδοξία, υπάρχει στο λεξικό της ζωής σας;
Ομολογώ πως είμαι φύσει απαισιόδοξο άτομο. Καταβάλλω μεγάλη προσπάθεια για να το περιορίσω. Επ’ ουδενί δεν ανήκω στην κάστα των «καταστροφολόγων» ή των «καταστροφολάγνων», αλλά δυσκολεύομαι να εστιάσω αποκλειστικά στη θετική πλευρά των καταστάσεων.
Τι περιλαμβάνει η καθημερινότητά σας;
Χμ… ελπίζω να μην βαρεθείτε. Η μέρα μου ξεκινά με μια μεγάλη δόση καφέ κι ενημέρωση από το διαδίκτυο για τα τρέχοντα γεγονότα, νέες εκδόσεις, κριτικές βιβλίων και ταινιών. Εργασία και χαρά μετά και διευθέτηση των όποιων εκκρεμοτήτων. Στον ελεύθερο χρόνο μου διαβάζω πολύ, ακούω μουσική -έχω μια αδυναμία στο ραδιόφωνο- κάνω χαλαρούς περιπάτους και φυσικά, το βράδυ, όταν όλα ησυχάζουν, γράφω.
Η εξουσία πιστεύετε, φιμώνει τις τέχνες από φόβο ή από ανικανότητα να τις στηρίξει;
Ο Ντάριο Φο είπε το εξής: «Η εξουσία φοβάται όποιον ανεβάζει στη σκηνή το σκοτεινό της πρόσωπο και καλά κάνει». Η άποψή του με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη. Φυσικά και φοβάται, τρέμει, γι` αυτό και λογοκρίνει. Η αλήθεια φανερώνεται πάντα μέσω της τέχνης, είναι το φυτίλι και το σπίρτο μαζί. Είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ του καλλιτέχνη και του θεατή, κατ’ επέκτασιν η φωνή του ίδιου του λαού. Και σαφώς, άνετα μπορεί να μεταστραφεί σε όπλο εναντίον του εξουσιαστή.
Αν σας όριζαν για λίγα λεπτά της ώρας «νομοθέτη», ποιο νόμο θα θέτατε σε εφαρμογή;
Πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση! Πολλοί είναι οι νόμοι που χρειάζονται άμεση αναθεώρηση. Επείγει η εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου για την πρόληψη και την αντιμετώπιση περιστατικών παιδικής κακοποίησης. Η αλήθεια είναι πως διενεργούνται ήδη ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση. Τα παιδιά είναι ευθύνη όλων μας. Αυτά είναι η περιουσία μας. Συμπληρωματικά, ένα ακόμη νομοθετικό πλαίσιο, που κατά την άποψή μου χρήζει επείγουσας τροποποίησης και προσέγγισης, είναι εκείνο που αφορά εν γένει στην ευρεία αντιμετώπιση αυτής της μάστιγας. Προσωπικά, θεωρώ πως αυτό θα πρέπει να είναι κοινό, να έχει την ίδια ισχύ παγκοσμίως, να διέπεται από τις ίδιες αρχές, να αντικατοπτρίζει η ποινή τη βαρύτητα του αδικήματος.
Αν σας ζητούσε ένα παιδί μια συμβουλή, τι θα του λέγατε;
Είμαι πολύ κακή στις συμβουλές. Προτιμώ να τις αποφεύγω, όπου κι όποτε μπορώ. Ωστόσο, εκείνο που θα μπορούσα να πω σε ένα παιδί, σε κάθε παιδί, είναι να μην βιαστεί να μεγαλώσει. Να ζει κάθε στιγμή την παιδικότητά του.
ΝΑΤΑΣΣΑ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ, Θεσσαλονικιά, ολίγον θεατρική, ολίγον ποιήτρια, μα πάντα υποταγμένη στις λέξεις, ασχολείται με τη συγγραφή από τα παιδικά της χρόνια. Παρακολούθησε σεμινάρια δημοσίων σχέσεων και μάρκετινγκ στην Αμερική, καθώς και το πρόγραμμα σπουδών Element of Theatre and Dramatic Literature, στο Ohio State University. Αργότερα, απέκτησε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στη Θεατρική Αγωγή από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά SOUL, Αλήθεια της Μακεδονίας και Upgrade.
Έχει γράψει άλλα τέσσερα βιβλία κι έχει συμμετάσχει σε τέσσερα συλλογικά έργα, ενώ κείμενά της φιλοξενούνται στους λογοτεχνικούς ιστότοπους maga.gr, enfo.gr, biblionet.gr, logografis.gr, vivlionorizontes.com, culturebook.gr, σε λογοτεχνικά projects, στα spillword.com, letterpile.com και discover.hubpages.com στα αγγλικά, καθώς και στο προσωπικό της blog: soufrazeta.wordpress.com. Είναι πολύ περήφανη για τις βραβεύσεις της, συνολικά έντεκα στον αριθμό.
Μεγάλες της αγάπες το θέατρο, η μουσική, η θάλασσα, τα ζώα, τα ταξίδια και, φυσικά η μεγαλύτερη, η κόρη της. Στον ελεύθερο χρόνο της διαβάζει μανιωδώς ή κάνει ραδιοφωνικές εκπομπές στο αυτοδιαχειριζόμενο ραδιόφωνο πολιτιστικής και πολιτικής παρέμβασης «Μεταδεύτερο». Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα (ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α.) και του National Association of Care & Support Workers (NACAS).
