Η αγάπη της για την ποίηση, την οδήγησε ν’ ασχοληθεί και να μελετήσει σε βάθος τη σκέψη και τη «φιλοσοφία» του Τούρκου ποιητή Ορχάν Βελί Κανίκ…
Τι ήταν αυτό που σας «οδήγησε» ν’ ασχοληθείτε με τη μετάφραση αυτού του ξεχωριστού, αλλά και παράλληλα ανατρεπτικού δημιουργού;
Τα ποιήματα της συλλογής μου δόθηκαν ως δώρο από τη καθηγήτρια μου στα τουρκικά και κέρδισαν αμέσως το ενδιαφέρον μου! Όσο περισσότερο κατανοούσα τα νοήματά τους τόσο και μεγάλωνε η επιθυμία μου να ασχοληθώ με τη μετάφρασή τους, καταρχήν για μένα προκειμένου να μπορέσω να τα χαρώ περισσότερο και στη συνέχεια όταν είδα ότι παρουσιάζουν γενικότερο ενδιαφέρον θέλησα με την έκδοσή τους να τα μοιραστώ με το αναγνωστικό κοινό σαν ξεχωριστό ποιητικό έργο. Ο Ορχάν Βελί υπήρξε πράγματι ανατρεπτικός δημιουργός και ξεχωριστή προσωπικότητα στο χώρο της ποίησης διότι αν και προερχόταν από αστική οικογένεια με προοπτικές υψηλής κοινωνικής εκπαίδευσης και επαγγελματικής καριέρας, από νωρίς εξέφρασε την ιδεολογική του αντίθεση για το κοινωνικό-οικονομικό καθεστώς της χώρας του γράφοντας ποίηση στη λαϊκή γλώσσα, παρακάμπτοντας τις μέχρι τότε οθωμανικές ποιητικές φόρμες πράξη που υπήρξε πραγματικά ανατρεπτική, ξάφνιασμα για τα δεδομένα της ποίησης της εποχή
Διαβάζοντας το βιβλίο, δεν σας κρύβω πως εντυπωσιάστηκα από το πώς προσεγγίζει αλλά και πώς παρουσιάζει τα θέματά του. Ταυτιστήκατε αμέσως με τη γραφή του, ή μεσολάβησε ένα χρονικό διάστημα προσαρμογής;
Η τουρκική γλώσσα δεν είναι εύκολη γλώσσα και η μετάφραση των ποιημάτων με απασχόλησε για πολύ καιρό στην αναζήτηση και επιθυμία μου με τη απόδοσή τους στα ελληνικά να κρατηθεί η αυθεντικότητα των νοημάτων τους. Όσο για τα ποιήματά πράγματι μπορούν να κερδίζουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη καθώς συνθέτουν καρέ- καρέ το καθένα χωριστά και στο σύνολό τους γενικότερα, ένα αντιπροσωπευτικό οδοιπορικό ζωής των ανθρώπων της βιοπάλης, όπου σαν κινηματογραφική ταινία οι ήρωες μας συστήνονται, αυτό- αποκαλύπτονται, μας ανοίγουν τη καρδιά τους, μιλούν για την αγάπη, τη συντροφικότητα, περί δικαίου και άδικου, για θέματα γενικότερα κοινωνικού και πολιτικού προβληματισμού με λόγο ανεπιτήδευτο, χωρίς την ανάγκη ωραιοποίησης της πεζής καθημερινότητας, λόγια που αναβλύζουν τρυφερότητα, ρεαλισμό, ελπίδα, απαντοχή για τα καλύτερα, εικόνες που αγγίζουν τη καρδιά μας, ταυτιζόμαστε μαζί τους, εκφράζουν και τη δική μας καθημερινότητα σκέψεις προσδοκίες και όνειρα για επιβίωση και ευτυχία, γεγονός που μας αποκαλύπτει ότι οι λαοί μεταξύ μας έχουμε πολλά περισσότερα να μας ενώνουν παρά να μας χωρίζουν, για αποφυγή πολέμων με θύματα τα παιδιά μας που θα κληθούν να επανδρώσουν τα πεδία των μαχών και να χύσουν το αίμα τους, όχι για το καλό της πατρίδας, αλλά θυσία στον βωμό της προσωπικής φιλοδοξίας και υστεροφημίας των αδίστακτων, ανάλγητων αρχηγών-κρατών για να τους γράψει και η Ιστορία, ως είθισται να γίνεται με τους πολέμους!
Για εσάς, ο Ορχάν Βελί Κανίκ είναι εκφραστής ή καθοδηγητής μιας διαφορετικής τάσης, που έχει τις ρίζες της στον ψυχικό κόσμο και την ευαισθησία του ατόμου;
Η ίδια η ποίηση έχει τις ρίζες της στον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου από τότε που γεννήθηκε μαζί με την ανάγκη της να τον στηρίζει, να τον εκφράζει από τα πρώτα χρόνια της ζωής του, με τα πρώτα ρυθμικά επιφωνήματα που επινόησε για κάλυψη αναγκών συντονισμού ομαδικής συνεργασίας, στοιχειώδους επικοινωνίας, προσευχής και επίκλησης των δυνάμεων της φύσης για βοήθεια, για βροχή, για καλό κυνήγι, για επιβίωση, γονιμότητα, για τέρψη και ίαση ασθενών με ψυχικές διαταραχές με το ψιθύρισμα μελωδικού λόγου για ηρεμία και συμφιλίωση με την εχθρική πραγματικότητα γύρω τους! Ακόμα και σήμερα τα παιδιά πρώτα μαθαίνουν να τραγουδάνε και μετά μιλάνε, και όχι να διερωτάται ο άνθρωπος, όπως συχνά συμβαίνει στις μέρες μας τι θέλει να πει ο ποιητής! Ο ποιητής είναι αυτός που οφείλει να διερωτάται, αν τον καταλαβαίνουν οι άνθρωποι προκειμένου να καλύπτει τον προορισμό του!
«Εάν κλάψω, τη φωνή μου αισθάνεστε στους στίχους μου; Μπορείτε να ακουμπήσετε τα δάκρυά μου με τα χέρια σας;» διερωτάται ο Ορχάν Βελί στη σελ.15 της συλλογής στο ποίημα ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΔΙΗΓΗΘΩ .
Αυτόν τον προορισμό της ποίησης που υπάρχει στη καρδιά όλων των ανθρώπων επέλεξε να υπηρετήσει ο Ορχάν Βελί μαζί με τους φίλους του Μελίχ Τζεβντέτ και Οκτάι Ριφάτσε οι οποίοι υπήρξαν καθοδηγητές του κινήματος Garip - Γκαρίπ = Παράξενο, οι οποίοι κατάφεραν σε αντιδιαστολή με την κατεστημένη έως τότε κυρίαρχη αντίληψη περί ποιητικής να αναζωογονήσουν την ποίηση στη καρδιά των ανθρώπων , εκεί που αναδεικνύεται ζωντανή με την γραφή της σε λαϊκή γλώσσα, χωρίς να στερείται αντίστοιχης πληρότητας. Γλώσσα λυρική, λιτή, άμεσα κατανοητή και ευχάριστη που γίνεται άμεσα αποδεκτή όπως και ο δημιουργός της!
Ένα «ταξίδι» ξεκινά, με τη «φωνή του τρένου» να ηχεί στ’ αφτιά μας, την ίδια ώρα που οι «νοσταλγοί της θάλασσας» κλαίνε για όσα έζησαν στο χθές. Οι εικόνες μιλούν από μόνες τους, το ίδιο και οι λέξεις. Μαγικό ή φευγαλέο;
Τα ερωτήματα που βάζει η ζωή γενικότερα, όπως το δικό σας, κρίνονται στη πράξη από την ίδια. « Μαγικό» θα λέγαμε καθώς η ποίηση του Ορχάν Βελί, μαγική - παρεμβατική, παρά τις πρώτες αντιδράσεις και τις αμφισβητήσεις που δέχτηκε για τις ανατροπές που έφερε στο κατεστημένο της ποίησης των καιρών της, κατάφερε να μαγέψει , να γίνει αποδεκτή όχι μόνο από τις λαϊκές μάζες αλλά και από εκπροσώπους της ανωτέρας τάξης, των ακαδημαϊκών κύκλων. Ανέδειξε τη ποίηση που βρίσκει αποδέκτες ανεξαρτήτως κοινωνικών στρωμάτων καθώς κατάφερε να γίνει η ποίηση από κτήμα των ολίγων σε κτήμα των πολλών, όταν ακόμα και σήμερα υπάρχουν κάποιοι που ισχυρίζονται εσφαλμένα ότι η ποίηση δεν είναι για όλους!
Θα μπορούσε αυτός ο τίτλος: «Εμένα αυτοί οι ωραίοι καιροί με εξόντωσαν»… να ήταν μια φωτογραφική απεικόνιση του σήμερα;
Θα μπορούσε να είναι γιατί οι «ωραίοι καιροί» και σήμερα όπως διαπιστώνουμε δεν είναι ωραίοι για όλους. Στη σύγχρονη κοινωνία που τη χαρακτηρίζει η διαστρωμάτωση των διαφορετικών κοινωνικών τάξεων και η πάλη των αντιθέσεων των αντικρουόμενων συμφερόντων διαπιστώνουμε ότι οι «έχοντες και κατέχοντες» μπορούν να απολαμβάνουν τους «ωραίους καιρούς» την ίδια στιγμή που δεινοπαθούν όσοι στερημένοι από προνόμια και ίδιες ευκαιρίες ζωής δεν έχουν τη δυνατότητα να τους απολαμβάνουν! Αντίθετα, εξοντώνονται! «Μήπως εμείς…εμείς από αυτό τον κόσμο δεν είμαστε;» διερωτάται ο ποιητής σελ. 23 στο ποίημα ΠΗΓΑΙΝΟΝΤΑΣ
Πείτε μας ένα λόγο που ο αναγνώστης, αξίζει να διαβάζει αυτό σας το «δημιούργημα»…
Τα ποιήματα του Ορχάν Βελί Κανίκ μπορούν να μας συναρπάζουν, να μας παίρνουν μαζί τους για εκεί που όλα γίνονται πιο όμορφα στα μέτρα της καρδιάς, με λόγια προτροπής, ενθάρρυνσης και στήριξης, γεμάτα εικόνες και δυνατά συναισθήματα ικανά να στηρίξουν την επιθυμία μας για υπέρβαση και μετάβαση από τα δύσκολα και δυσάρεστα της ζωής στα όμορφα και ευχάριστα της! Η ποίηση του Ορχάν Βελί μας αποκαλύπτει ότι μπορούν να ανθίζουν χαμόγελα και μέσα από τα δύσκολα!
Μία υπενθύμιση χρειαζόμαστε! Η ζωή βάζει προβλήματα που μπορεί να λύσει, και περιμένει με πράξεις δικές μας και γνώσεις των κανόνων της να οδηγηθούμε μόνοι μας στη λύση, στηρίζοντας όσα συντελούν στη κατάφαση της ζωής ενάντια σε όσα οδηγούν στο χαμό της! Την υπενθύμιση αυτή έρχονται και αναζωπυρώνουν τα ποιήματα του Ορχάν για ζωή πιο όμορφη όσο πιο κοντά στα Όνειρά μας…
Κοίτα, ο κόσμος μέσα στα χρώματα!/ αυτός ο ωραίος κόσμος είναι μέσα σου /να χαρείς αν μπορείς, να χαρείς /απέναντι στην κατάσταση της ανθρωπότητας./ Τεντώσου, σώμα μου / τεντώσου /απέναντι στη μέρα που ξημερώνει./ Κάνε αισθητό, ότι μπορείς να κάνεις/ των χεριών σου τη δύναμη,/ απέναντι στους ξένους.
Εεεεε!
Τι στέκεις βρε! Πέτα τον εαυτό σου στη θάλασσα/ Δεν βλέπεις; Παντού η ελευθερία/ Γίνε ιστιοφόρο, γίνε κουπί, γίνε τιμόνι, γίνε ψάρι, γίνε νερό./Πήγαινε στο μέρος όπου μπορείς να πας… (αποσπάσματα των ποιημάτων)
Προσδοκώ τα ποιήματα της συλλογής να δικαιώνουν την επιλογή του αναγνώστη, αν θελήσει να τα γνωρίσει, να τα αποκτήσει.
Ευχαριστώ πολύ τον αξιόλογο δημοσιογράφο και υπέροχο άνθρωπο Παύλο Ανδριά για τη συνέντευξη και τη δυνατότητα που δίνει στα ποιήματα να τα γνωρίσει και το δικό του αναγνωστικό κοινό.
Καλή συνέχεια στο πολύτιμο έργο σου Παύλο!
Στο μοίρασμα είναι η χαρά και τα οφέλη της επικοινωνίας!
Η Μαργαρίτα Αρβανίτη γεννήθηκε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα με την οικογένειά της. Σπούδασε σχέδιο Δομικών και Τοπογραφικών μελετών, ζωγραφική με τον διακεκριμένο ζωγράφο Αντώνη Απέργη, κλασσική και μοντέρνα κιθάρα στο Εθνικό Ωδείο και εργάστηκε σαν μουσικός παραγωγός προγραμμάτων ελληνικής μουσικής στο ραδιόφωνο με συνεντεύξεις καλλιτεχνών σε συνεργασία με δισκογραφικές εταιρείες. Ασχολήθηκε θεωρητικά με το θέατρο και την εξέλιξή του και για πολλά χρόνια με τη φωτογράφηση αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών μνημείων της πόλης των Αθηνών, της Ελλάδας γενικότερα και των Παραλίων της Μ. Ασίας όπου και γεννήθηκε το ενδιαφέρον της για εκμάθηση της τουρκικής γλώσσας.
Η γνωριμία της με τη ποίηση σε μικρή ηλικία της αποκάλυψε τη μαγεία της έκφρασης με ρίμα και μέτρο σαν τέρψη και άσκηση του νου στην αρχή, η οποία στα ώριμα χρόνια που ακολούθησαν με την έκδοση των ποιημάτων της μετεξελίχθηκε σε κανάλι επικοινωνίας με το αναγνωστικό κοινό.
Έχει ασχοληθεί με βιβλιοκριτικές και παρουσιάσεις βιβλίων. Συνεντεύξεις, κείμενα και ποιήματά της περιέχονται σε ανάλογους ιστότοπους.
Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών και επιθυμεί με τον λόγο της να είναι κυρίως χρήσιμη, σαν το δικό της «λιθαράκι» προσφοράς μέσα στη γενικότερη συλλογική και κοινωνική προσπάθεια για ένα καλύτερο παρόν και μέλλον, για μας και τα παιδιά μας!
Παύλος Ανδριάς, για τον aylogyros news
