Εμείς διαβάζουμε, γράφουμε την κριτική μας, αλλά και ρωτάμε τη «δημιουργό», για να μας αποκαλύψει τις κρυφές πτυχές του έργου της…
ΚΡΙΤΙΚΗ: Μια φορά κι έναν καιρό… φανταστείτε ένα βασίλειο διαφορετικό από αυτά που έχετε στο μυαλό σας… Ένας βασιλιάς να διαβάζει όλη μέρα κόμικς, μια βασίλισσα να ζωγραφίζει… πελώρια πολύχρωμα θαυμαστικά, ένας αυλάρχης να μην κάνει σχεδόν τίποτα, ένας αρχιγραμματικός να αλλάζει όλη μέρα ρούχα και τη χωρίστρα του, τέσσερις βασιλοπούλες να φτιάχνουν όλη μέρα νύχια και μαλλιά… και ξαφνικά να μπαίνουν από το πουθενά στη ζωή τους κάτι καθρέφτες που φέρνουν τα πάνω κάτω σε όλο το βασίλειο…
Ένα παραμύθι που μιλά για την αυτοεκτίμηση, τον εγωισμό, την υπερβολή, ένα παραμύθι με βαθιά νοήματα και προβληματισμούς.
Ένα έξυπνο «πάντρεμα» των παραμυθιών του χθες με την πραγματικότητα του σήμερα! Κάτι που βοηθά τον μικρό αναγνώστη να ταυτιστεί πιο ευκολά με τον ήρωα του παραμυθιού που διαβάζει.
Γρήγορο, ευκολοδιάβαστο, χωρίς υπερβολές, κατανοητά νοήματα και λεξιλόγιο, με ένα τέλος διαφορετικό από τα συνηθισμένα… Ένα τέλος που το βάζει ο ίδιος ο αναγνώστης, καθώς καλείται από τη συγγραφέα να φανταστεί τη συνέχεια… και το τι θα απογίνει ο κάθε ήρωας του βιβλίου.
Αλλά ας ακούσουμε την ίδια τι έχει να μας πει, γι’ αυτό το συγγραφικό δημιούργημά της
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Πέρα από τα παιχνίδια της φαντασίας και τους δυνητικούς δρόμους μυθοπλασίας που εκκινούν από τον καθρέφτη, πέρα από τη γοητεία του ως συμβόλου, το αρχικό κίνητρο γραφής του βιβλίου «Ένας καθρέφτης για όλους» ήταν η διάθεση να παίξω
με την πολύτιμη αρετή της αυτογνωσίας και την απουσία της. Η πεποίθηση του αλάθητου, η ρετουσαρισμένη αντίληψη της πραγματικότητας και της αυτοεικόνας δημιουργούν στρεβλώσεις, παθογένειες και βαλτώνουν τη ζωή μας σε επίπεδο ατομικό και συλλογικό. Βέβαια, η θεωρητική αυτή παραδοχή δεν αφορά καθόλου -ως τέτοια- τους μικρούς αναγνώστες, που επιπλέον, δικαιούνται ακόμη να είναι επικεντρωμένοι στο εγώ τους.
Αυτό που επιδίωξα συγγραφικά ήταν να παίξω με τη βοήθεια των ηρώων του παραμυθιού τις επιλογές και τα παθήματά τους με την ιδέα της αυτογνωσίας κι ίσως κι ένα συνωμοτικό κλείσιμο του ματιού στο μέλλον.
Ποιος είναι ο «συμβολισμός» του καθρέφτη και πώς λειτουργεί στην αθώα ψυχή ενός παιδιού;
Ο καθρέφτης υπήρξε διαχρονικά, στη μυθολογία, τα παραμύθια, τη λογοτεχνία, την τέχνη ένα σύμβολο, που χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται ακόμη, συχνότατα και με ποικίλους τρόπους. Ένα πλήθος καθρέφτες, από τον μαγικό, λαλίστατο και ειλικρινή καθρέφτη της Χιονάτης, τον παραμορφωτικό της «Βασίλισσας του χιονιού» και τον πληροφοριοδότη καθρέφτη στην «Πεντάμορφη και το Τέρας», μέχρι τον καθρέφτη σύμβολο της Θεάς Αφροδίτης, τον καθρέφτη ως μαντικό εργαλείο, τον καθρέφτη που εγκυμονεί κινδύνους, αλλά και εκείνους στο έργο του Μπόρχες και στον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών», οι καθρέφτες ανοίγουν την πόρτα σε απάτητους κόσμους και δημιουργούν μαγικές εκδοχές μέσα από τις πολλαπλές τους αντανακλάσεις.
Τα παιδιά αντλούν τους συμβολισμούς τους κατά κύριο λόγο από τους συμβολισμούς των κλασικών παραμυθιών. Στα κλασικά παραμύθια και στη μυθολογία ακόμη, μπορεί ο ρόλος του καθρέφτη να ποικίλλει, όμως οι μαγικές του ιδιότητες παραμένουν σταθερό σημείο αναφοράς. Αυτό είναι πιστεύω και το κυρίαρχο στοιχείο για τα παιδιά στον «συμβολισμό» του καθρέφτη: Η μαγεία, η δυνατότητα παρέμβασης στην πραγματικότητα, η δυνατότητα δημιουργίας μέσα από το καθρέφτισμα νέων ειδώλων, ενός δικού τους κόσμου, που πολύ συχνά συγκρούεται με τον αληθινό.
Μπορεί ένας καθρέφτης να φανερώσει τα «κακώς κείμενα» ενός ανθρώπου;
Ο καθρέφτης θα έπρεπε να είναι ο σύμμαχός μας για την κατάκτηση της αλήθειας, σε ένα πρώτο ρεαλιστικό επίπεδο, της αλήθειας της εικόνας μας και ίσως και των ενδότερων χαρακτηριστικών, σκέψεων και συναισθημάτων μας. Ωστόσο, αυτό, κι ιδιαίτερα το δεύτερο, δεν προκύπτει απαραίτητα ως συνέπεια μιας σχετικής εγγενούς δυνατότητας του καθρέφτη να το προκαλέσει. Πιστεύω πως η απάντηση για το αν μπορεί ή δεν μπορεί ένας καθρέφτης να φανερώσει τα «κακώς κείμενα» ενός ανθρώπου αφορά κυρίως τον τρόπο θέασης προς τον καθρέφτη, τη βούληση του ανθρώπου να δει ή να μη δει, να αποκαλυφθεί ή να μην αποκαλυφθεί η αλήθεια του. Ο καθρέφτης μπορεί να αποκαλύψει ή να συγκαλύψει, γιατί η αλήθεια ή το ψέμα κατοικούν στο βλέμμα μας και αυτό είναι που ακουμπάει στη γυαλιστερή του επιφάνεια.
Θα μπορούσε η κοινωνία μας να λειτουργήσει δίχως καθρέφτες;
Αν πιστεύουμε πως οι καθρέφτες, κυριολεκτικά μιλώντας, αποτελούν μέσο επαφής μας με την πραγματικότητα, πως μας κρατούν προσγειωμένους όταν η φαντασία μας οργιάζει και το εγώ ανοίγει φτερά, αν καταλήξουμε πως δεν αρκεί η τοποθέτησή μας στον κόσμο μέσα από το βλέμμα των άλλων αλλά χρειαζόμαστε την εικόνα του ειδώλου μας στην ψυχρή του επιφάνεια για να θυμόμαστε ποιοι είμαστε, τότε αποδίδουμε στους καθρέφτες έναν κεντρικό ρόλο στη ζωή μας. Επειδή όμως συχνά βλέπουμε ακόμη και στους καθρέφτες αυτό που θέλουμε να δούμε και η αντικειμενικότητά τους ηττάται από την υποκειμενικότητά μας, η αναγκαιότητα της ύπαρξής τους μπορεί άνετα να τεθεί υπό αμφισβήτηση. Ωστόσο, η κοινωνία μας έχει ζωτική ανάγκη από καθρέφτες των πράξεων και των παραλείψεών μας. Για να επιβιώσει και να ευημερήσει, χρειάζεται καθρέφτες που αποκαλύπτουν αλήθειες από αυτές όμως που μπορεί κανείς δυσκολότερα να αγνοήσει ή να αμφισβητήσει. Μήπως τελικά, αυτοί, οι γνησιότεροι καθρέφτες, μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι ο συνδυασμός των πολλαπλών κρίσεων των άλλων για τον έναν; Και τέλος, μήπως για να κοιτάξουμε βαθιά μες στους καθρέφτες, κάτω από την κατασκευασμένη πραγματικότητα της επιφάνειας, πρέπει να καθαρίσουμε το βλέμμα μας απ’ όσα συστηματικά το θολώνουν;
Καλλιόπη Γραμμένου, για τον aylogyrosnews
